AMMAN, Ürdün — Uluslararası alanda tanınan insan hakları savunucusu ve Ürdün’ün başta aile içi şiddet mağdurları olmak üzere kadın ve kız çocuklarının hakları için önde gelen kampanyacılarından biri olan Asma Khader, 20 Aralık’ta burada öldü. 69 yaşındaydı.
Kardeşi Münir Khader, nedeninin pankreas kanseri olduğunu söyledi.
Bayan Khader (KAH-der olarak telaffuz edilir) Ürdünlülerin hayatlarını hem içeriden hem de dışarıdan iyileştirmek için savaştı. Muhalefetin aktif bir üyesi olarak yıllar sonra hükümete katıldı ve daha fazla kadın hakları ve daha açık bir basın için baskı yapmaya devam etti.
Ama esas olarak enerjisini sivil toplum kuruluşlarına harcadı. Kadınlara yasal hizmetler ve eğitim programları sağlamak ve yasama ve politika reformları için kampanyalara öncülük etmek için 1998’de Ürdün’de Dayanışma Küresel Enstitüsü’nü kurdu. Son hastalığına kadar enstitünün yönetici direktörü olarak görev yaptı.
Mizan İnsan Hakları Hukuku Grubu ve küresel bir haklar örgütü olan Uluslararası Hukukçular Komisyonu’nun Ürdün şubesi de dahil olmak üzere başlattığı, yönettiği veya tavsiye ettiği bu tür birçok gruptan biriydi.
Khader, diğer kadın aktivistlerle birlikte destek örgütledi, ülkenin ceza kanununu gözden geçirerek Ürdün’deki insan haklarını korumak amacıyla araştırma yaptı ve milletvekilleriyle lobi yaptı. Bu çalışma, tecavüzcülerin kurbanlarıyla evlenerek cezadan kurtulmalarına izin veren bir yasanın kaldırılmasına yol açtı. Daha yakın zamanlarda, Solidarity Is Global, Ürdün’de ölüm cezasının askıya alınmasını savundu.
Siyasi kariyeri de vardı. 2003 yılında hükümet sözcüsü olarak atandı – bu işi üstlenen ilk kadındı – ve ardından kültür bakanı ve daha yakın zamanda bir senatördü. Sözcü olarak haftalık herkese açık basın toplantıları yaptı ve bağımsız medya kuruluşlarına lisans verdi. Devletten şiddet mağduru kadınlara barınak sağlaması ve çalışan kadınların ailelerini sağlık sigortalarına dahil etmelerine izin veren bir yasa için baskı yaptı.
Bayan Khader, insan hakları çalışmalarında forumlarda konuşmak için sık sık Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti. Ayrıca, Bethesda, Md merkezli uluslararası kadın savunuculuk grupları ağı olan Women’s Learning Partnership de dahil olmak üzere birçok uluslararası kuruluşla ilişkiliydi. 2011 yılında Birleşmiş Milletler Uluslararası Soruşturma Komisyonu’na insan hakları ihlallerini araştıran üç hukuk uzmanından biriydi. Libya’da.
Ama asıl odak noktası Ürdün, özellikle de kadınlarıydı.
Bayan Khader, 2010 yılında Women’s Learning Partnership ile yaptığı bir röportajda, “Aile içi şiddetle uzun bir mücadeleden sonra, mevcut yasaların sadece failleri cezalandırmak yerine kadınlara yardım etmek için değiştirilmesi gerekiyor” dedi.
Kadınlar için yasal evlilik yaşı olan 18’den sık sık kullanılan bir muafiyeti sona erdirme kampanyası sonuçta başarısız olmasına rağmen, çocuk evliliğine son verilmesi için bastırdı. Ayrıca, şiddet mağduru kadınlara yasal ve mali yardım için başarılı bir şekilde bastırdı.
Ürdün uzun zamandır Batı ülkelerinin sadık bir müttefiki. Ancak Ürdünlü kadınlar eğitimde kazanımlar elde etmiş olsa da, kadınların durumu – işgücünde tedavi edilmeleri, iyi tıbbi bakıma erişimleri ve siyasete katılımları – son yıllarda kötüleşti. Muhafazakar kabilelerin genellikle hükümet otoritesinin bel kemiği olduğu bir ülke olan Ürdün, son on yıldır Dünya Ekonomik Forumu’nun Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu’nun en alt sıralarında yer alıyor.
Bayan Khader’e göre, yalnızca 2017 yılında 18 yaşından küçük yaklaşık 11.000 kız ebeveynleri tarafından genellikle mülteci kamplarında ve marjinal topluluklarda evlendirildi. Yüksek işsizliğin ortasında, bir kızı evlendirmek, hane reisinin mali yükünü azaltmanın bir yolu olarak görülüyor. 15-49 yaş arası kadınlara yönelik fiziksel, cinsel veya duygusal istismar oranları da yüksektir.
Women’s Learning Partnership yaptığı açıklamada, “Asma, özellikle yetersiz hizmet alan ve mülteci topluluklarından gelen diğer kadınların beceri eğitimine, öğrenime ve ekonomik fırsatlara erişebilmelerini sağlamaya odaklanmaya devam etti” dedi.
Asma Hanna Khader, 25 Ocak 1952’de, o zamanlar Ürdün yönetimi altında olan Batı Şeria’daki bir kasaba olan Zababida’da doğdu. Babası Hanna, Ürdün Silahlı Kuvvetleri’nde tercümandı. Annesi Martha’nın Amman’da bir giyim mağazası vardı. Asma şehirde okula gitti ve annesinin dükkânında çalıştı.
Bayan Khader, hukuk lisans derecesini 1977’de Şam Üniversitesi’nden aldı. 1984’te kendi hukuk bürosunu kurdu ve Ürdün’ün az sayıdaki çalışan kadın avukatlarından biriydi.
Ürdün’de Bayan Khader, 1967 Arap-İsrail savaşından sonra Kral Hüseyin tarafından dayatılan sıkıyönetim altında yaşadı. Yasa, siyasi partileri ve büyük halk toplantılarını yasakladı ve hükümete ifade ve basın özgürlüğünü kısıtlama ve askeri mahkemelerde olağan ceza davalarına bakma konusunda geniş yetkiler verdi.
Bayan Khader, erkek egemen muhalefet hareketine katılarak gözaltı riskine rağmen sesini yükselten bir siyasi eylemci oldu. Ayrıca siyasi mahkumları temsil etti.
Yazar Basem Sakijha, çevrimiçi bir haber kaynağı olan Ammon News’de yakın tarihli bir sütunda “O zamanlar genç kadınlar onu bir ikon olarak görüyordu ve onun gibi olmak isteyen birçok kişi gördüm” dedi.
Bayan Khader, kardeşi Münir ile birlikte 1977’de evlendiği avukat olan kocası Adel Daibes’ten; başka bir kardeş, Samir; iki kız kardeş, Basma ve Sawsan; dört çocuk, Usame, Ruba, Hanan ve Farah; ve dört torun.
Bir gazeteci ve Bayan Khader’in bir arkadaşı olan Majida Ashour, “Her zaman bir savaşçıydı ve işten bir gün bile izin almadı” dedi. “Ölürken bile insanların onun yenildiğini görmelerini istemedi çünkü gücü, savaşma şekli pek çok insana ilham kaynağı oldu. ”
Kardeşi Münir Khader, nedeninin pankreas kanseri olduğunu söyledi.
Bayan Khader (KAH-der olarak telaffuz edilir) Ürdünlülerin hayatlarını hem içeriden hem de dışarıdan iyileştirmek için savaştı. Muhalefetin aktif bir üyesi olarak yıllar sonra hükümete katıldı ve daha fazla kadın hakları ve daha açık bir basın için baskı yapmaya devam etti.
Ama esas olarak enerjisini sivil toplum kuruluşlarına harcadı. Kadınlara yasal hizmetler ve eğitim programları sağlamak ve yasama ve politika reformları için kampanyalara öncülük etmek için 1998’de Ürdün’de Dayanışma Küresel Enstitüsü’nü kurdu. Son hastalığına kadar enstitünün yönetici direktörü olarak görev yaptı.
Mizan İnsan Hakları Hukuku Grubu ve küresel bir haklar örgütü olan Uluslararası Hukukçular Komisyonu’nun Ürdün şubesi de dahil olmak üzere başlattığı, yönettiği veya tavsiye ettiği bu tür birçok gruptan biriydi.
Khader, diğer kadın aktivistlerle birlikte destek örgütledi, ülkenin ceza kanununu gözden geçirerek Ürdün’deki insan haklarını korumak amacıyla araştırma yaptı ve milletvekilleriyle lobi yaptı. Bu çalışma, tecavüzcülerin kurbanlarıyla evlenerek cezadan kurtulmalarına izin veren bir yasanın kaldırılmasına yol açtı. Daha yakın zamanlarda, Solidarity Is Global, Ürdün’de ölüm cezasının askıya alınmasını savundu.
Siyasi kariyeri de vardı. 2003 yılında hükümet sözcüsü olarak atandı – bu işi üstlenen ilk kadındı – ve ardından kültür bakanı ve daha yakın zamanda bir senatördü. Sözcü olarak haftalık herkese açık basın toplantıları yaptı ve bağımsız medya kuruluşlarına lisans verdi. Devletten şiddet mağduru kadınlara barınak sağlaması ve çalışan kadınların ailelerini sağlık sigortalarına dahil etmelerine izin veren bir yasa için baskı yaptı.
Bayan Khader, insan hakları çalışmalarında forumlarda konuşmak için sık sık Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti. Ayrıca, Bethesda, Md merkezli uluslararası kadın savunuculuk grupları ağı olan Women’s Learning Partnership de dahil olmak üzere birçok uluslararası kuruluşla ilişkiliydi. 2011 yılında Birleşmiş Milletler Uluslararası Soruşturma Komisyonu’na insan hakları ihlallerini araştıran üç hukuk uzmanından biriydi. Libya’da.
Ama asıl odak noktası Ürdün, özellikle de kadınlarıydı.
Bayan Khader, 2010 yılında Women’s Learning Partnership ile yaptığı bir röportajda, “Aile içi şiddetle uzun bir mücadeleden sonra, mevcut yasaların sadece failleri cezalandırmak yerine kadınlara yardım etmek için değiştirilmesi gerekiyor” dedi.
Kadınlar için yasal evlilik yaşı olan 18’den sık sık kullanılan bir muafiyeti sona erdirme kampanyası sonuçta başarısız olmasına rağmen, çocuk evliliğine son verilmesi için bastırdı. Ayrıca, şiddet mağduru kadınlara yasal ve mali yardım için başarılı bir şekilde bastırdı.
Ürdün uzun zamandır Batı ülkelerinin sadık bir müttefiki. Ancak Ürdünlü kadınlar eğitimde kazanımlar elde etmiş olsa da, kadınların durumu – işgücünde tedavi edilmeleri, iyi tıbbi bakıma erişimleri ve siyasete katılımları – son yıllarda kötüleşti. Muhafazakar kabilelerin genellikle hükümet otoritesinin bel kemiği olduğu bir ülke olan Ürdün, son on yıldır Dünya Ekonomik Forumu’nun Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu’nun en alt sıralarında yer alıyor.
Bayan Khader’e göre, yalnızca 2017 yılında 18 yaşından küçük yaklaşık 11.000 kız ebeveynleri tarafından genellikle mülteci kamplarında ve marjinal topluluklarda evlendirildi. Yüksek işsizliğin ortasında, bir kızı evlendirmek, hane reisinin mali yükünü azaltmanın bir yolu olarak görülüyor. 15-49 yaş arası kadınlara yönelik fiziksel, cinsel veya duygusal istismar oranları da yüksektir.
Women’s Learning Partnership yaptığı açıklamada, “Asma, özellikle yetersiz hizmet alan ve mülteci topluluklarından gelen diğer kadınların beceri eğitimine, öğrenime ve ekonomik fırsatlara erişebilmelerini sağlamaya odaklanmaya devam etti” dedi.
Asma Hanna Khader, 25 Ocak 1952’de, o zamanlar Ürdün yönetimi altında olan Batı Şeria’daki bir kasaba olan Zababida’da doğdu. Babası Hanna, Ürdün Silahlı Kuvvetleri’nde tercümandı. Annesi Martha’nın Amman’da bir giyim mağazası vardı. Asma şehirde okula gitti ve annesinin dükkânında çalıştı.
Bayan Khader, hukuk lisans derecesini 1977’de Şam Üniversitesi’nden aldı. 1984’te kendi hukuk bürosunu kurdu ve Ürdün’ün az sayıdaki çalışan kadın avukatlarından biriydi.
Ürdün’de Bayan Khader, 1967 Arap-İsrail savaşından sonra Kral Hüseyin tarafından dayatılan sıkıyönetim altında yaşadı. Yasa, siyasi partileri ve büyük halk toplantılarını yasakladı ve hükümete ifade ve basın özgürlüğünü kısıtlama ve askeri mahkemelerde olağan ceza davalarına bakma konusunda geniş yetkiler verdi.
Bayan Khader, erkek egemen muhalefet hareketine katılarak gözaltı riskine rağmen sesini yükselten bir siyasi eylemci oldu. Ayrıca siyasi mahkumları temsil etti.
Yazar Basem Sakijha, çevrimiçi bir haber kaynağı olan Ammon News’de yakın tarihli bir sütunda “O zamanlar genç kadınlar onu bir ikon olarak görüyordu ve onun gibi olmak isteyen birçok kişi gördüm” dedi.
Bayan Khader, kardeşi Münir ile birlikte 1977’de evlendiği avukat olan kocası Adel Daibes’ten; başka bir kardeş, Samir; iki kız kardeş, Basma ve Sawsan; dört çocuk, Usame, Ruba, Hanan ve Farah; ve dört torun.
Bir gazeteci ve Bayan Khader’in bir arkadaşı olan Majida Ashour, “Her zaman bir savaşçıydı ve işten bir gün bile izin almadı” dedi. “Ölürken bile insanların onun yenildiğini görmelerini istemedi çünkü gücü, savaşma şekli pek çok insana ilham kaynağı oldu. ”