Takımyıldızları Nedir? İsimleri ve Özellikleri

Don kishot

New member
Uzayın sahip olduğu en enteresan hususlarından biri olan takımyıldızlar, yüzseneler boyunca insanların her vakit ilgisini çekmiştir. Takımyıldızlar, bilhassa Eski Yunanlılar tarafınca yapılan araştırmalarla listelenmeye başlanmıştır.

Yapılan arkeolojik araştırmalar, birinci takımyıldızı tasvirinin yaklaşık 17.000 yıl öncesine dayandığını ortaya çıkarmıştır. Tipik olarak, takımyıldızları Dünya’dan bakıldığında gökyüzünde birbirlerine çok yakın görünürler. Bu yıldızlar da Samanyolu’nda kendi yörüngelerinde hareket ettikleri için, sahip oldukları yıldız desenler vakit ortasında değişebilmektedir.

ilk vakit içinderda, takımyıldızı nedir?


Takımyıldız, gökyüzünde belili desenler oluşturan bir küme yıldıza verilen isimdir. Gökyüzünün açık olduğu bir akşam, teleskop kullanılmadan çıplak gözle görülebilirler. Biçim olarak mitolojik canlılar, hayvanlar, beşerler ve çeşitli objeler olmak üzere birfazlaca şeye benzetilmektedirler. Bu formlardan kimileri başka takımyıldızlarına bakılırsa daha besbelli görünmektedir.

İsimleri genellikle takımyıldız ortasında bulunan en parlak yıldızların oluşturduğu biçime nazaran verilir. kimi vakit takımyıldızının ortasında görülebilen daha küçük biçimler görünür. bu biçimde durumlarda da küçük formlara isim verilir ve bunlara yıldız işareti denir. Takımyıldızlarını oluşturan yıldızların kimileri, bakış doğrultsundan dolayı birbirlerine pek yakınmış üzere gözükür. Bundan dolayı, takımyıldızlarındaki bu yıldızlar birbirleriyle temaslı değildir.

Peki kaç tane ekip yıldızı var?


Takımyıldızlarının tarihi binlerce yıl geçmişe dayanmaktadır. Çeşitli araştırmalar esnasında ortaya çıkan eski mağara fotoğraflarının, çeşitli takımyıldızların tasvir edildiği düşünülmektedir. MÖ 1.000 civarında da biroldukca takımyıldızı meselae rastlanmıştır. Eski Yunan uygarlıkları yaklaşık 50 takımyıldızını tanımlamışlardır ve bunlar günümüzde gökbilimciler tarafınca kullanılan takımyıldızları araştırmalarının temelini oluşturmaktadır.

1928’de Milletlerarası Astronomi Birliği, 88 tane çağdaş takımyıldızı bulunduğunu açıklamıştır. Her iki yarım kürede de 12 ana takımyıldızı bulunmaktadır. Kuzey Yarımküre’de ufukta alçakta, Güney Yarımküre’de ise gökyüzünde daha yüksekte görülürler. Bu takımyıldızlar, Zodyak takımyıldızları olarak bilinmektedir. Kuzey yarımküredeki öteki takımyıldızları içinde, Büyük Ayı, Küçük Ayı ve Cassiopeia yer almaktadır. Güney Yarımküre’de Phoenix, Lupus ve Centaurus üzere grup yıldızları görülebilir.

Takımyıldızlar astronomide nasıl kullanılıyor?


Takımyıldızlar, değişen teknolojinin gelişmesiyle bir arada artık yol bulmak ve vakti kestirim etmek üzere mevzular için kullanılmamaya başlanmıştır. Takımyıldızlar, yıllar evvel gökbilimciler tarafınca keyfi olarak seçilmiş olsalar da, yıllar içerisinde o kadar kabul edildiler ki, vakit içinde gökyüzünde “sınırlar” olarak kullanılmaya başlandılar.

Yıldızlar ve takımyıldızları uzun mühletler birebir yerlerinde kalırlar. Bilim insanları, takımyıldızlarını yerleri sabit olduğundan dolayı, gökyüzünde taraf bulmak için de kullanılırlar. Tıpkı takımyıldızlar üzere bilinen yıldızlar da pozisyon bulmak için kullanılabilir.

Takımyıldızları ile sonlandırılan bu bölgeler, o bölgede yer alan yıldızları, galaksileri ve öbür uzay objelerini daha kolay isimlendirmek için kullanılmaktadır. Örneğin, dikkat çeken bulutsular, ortasında yer aldıkları takımyıldızının ismini alabilirler. Bunların yanı sıra, vakit zaman meydana gelen meteor yağmurları da isimlerini gerçekleştiği takımyıldızının sonlarına bakılırsa alırlar. özetlemek gerekirse, bir objenin pozisyonunu daha kolay bulmak için referans noktaları olarak kullanılırlar.

Gökyüzüne baktığımızda gorebildiğimiz takımyıldızları:


  • Orion
  • Ursa Minor
  • Ursa Major
  • Andromeda
  • Scorpius
Orion


Tüm takımyıldızların içinde en tanınanıdır. Dünya’nın şimdi her yerinden görülebilir. Orion, gökyüzünün yalnızca %1.4’ünü kaplamasına karşın, toplamda yetmiş en parlak yıldızın %10’una en sahipliği yapmaktadır. Bizden yaklaşık 800 ışık yılı uzaklıkta yer alan bu takımyıldız, Dünya’ya pek de yakın değildir. Fakat fazlaca büyük oldukları için hayli uzak uzaklıklardan bile ayırt edilebilmektedir.Bu yıldızların birden fazla, Güneş’in etrafındaki en büyük yıldız oluşum bölgesi olan Orion Bulutsusu’nun etrafındaki bölgede doğmuştur.

Ursa Minor


Ursa Minor (küçük ayı), kuzey yarımkürede yer alan değerli bir takımyıldızdır. Ursa Minor’un formu, Ursa Major ile karşılaştırıldığında daha güzel anlaşılabilir. Takımyıldz, kuzey yarımkürede yıl boyunca görülebilir. bununla birlikte dairesel kutup takımyıldızı olarak da kabul edilmektedir. Küçük ayı takımyıldızı, 2.yüzyılda İskenderiye’de yaşayan Mısırlı matematikçi Ptolemy tarafınca listelenen 48 takımyıldızından biridir.

Ursa Major


Ursa Major ( büyük ayı), gökyüzündeki en güzel bilinen yıldız kümelerinden biridir. Büyük ayının kuyruğunu ve art yarısını oluşturmaktadır. Takımyıldız, kuzey yarımkürede yıl boyunca görülebilir durumdadır ve Ursa Minör üzere dairesel kutup takımyıldızı olarak da kabul edilir. Birtakım tarihçiler, büyük ayı benzetmesinin en az 10.000 yıl öncesine dayandığına inanıyor. Yunan mitolojisinde Ursa Major, Zeus’un biroldukça sevgilisinden biri olarak kabul edilmektedir. Hudut bölgelerinde, Boötes, Camelopardalis, Canes, Venatici, Coma Berenices, Draco, Leo, Leo Minor ve Lynx takımyıldızlar bulunmaktadır.

Andromeda


Andromeda takımyıldızı, kuzey yarımkürede yer alır ve 16 yıldızdan oluşur. beraberinde Andromeda Galaksisini de içermektedir. Gece görülebilen en büyük 19. takımyıldızdır. Perseus, Cassiopeia, Lacerta, Pegasus, Balık ve Triangulum ile sınırlanmıştır. Etiyopya hükümdarı ve kraliçesi Cepheus ve Cassiopeia’nın kızını temsil eder. Takımyıldızın sahip olduğu en parlak yıldız ise Alpheratz olarak isimlendirilir ve Dünya’dan yaklaşık 100 ışık yılı uzaktadır. Andromeda’ya en yakın takımyıldız ise Zodyak takımyıldızlarından olan Balık’tır.

Scorpius

Scorpius takımyıldızı, sadece kendine mahsus biçimi için değil, beraberinde gökyüzündeki en parlak takımyıldızlardan biri olduğu için yüzsenelerdır insanların ilgisini çekmiştir. Latince akrep manasına gelen Scorpius, tam anlamıyla “iğneli yaratık” olarak çeviri edilir. Evvelce daha büyük olan bu grup yıldızının birtakım bölgeleri Eski Yunanlılar tarafınca farklı takımyıldızlarına dahil edildi. Scorpius ile ilişkili farklı Yunan mitolojik kıssalar bulunmaktadır. Takımyıldızdaki en ünlü yıldıza Antares denir ve Güneşten yaklaşık 10.000 kat daha parlak olduğu bilinmektedir.

Şimdi de tüm takımyıldızlarına bakalım:


  • Andromeda
  • Antlia
  • Apus
  • Aquarius
  • Aquila
  • Ara
  • Aries
  • Auriga
  • Boötes
  • Caelum
  • Camelopardalis
  • Cancer
  • Canes Venatici
  • Canis Major
  • Canis Minor
  • Capricornus
  • Carina
  • Cassiopeia
  • Centaurus
  • Cepheus
  • Cetus
  • Chamaeleon
  • Circinus
  • Columba
  • Como Berenices
  • Corona Australis
  • Corona Borealis
  • Corvus
  • Crater
  • Crux
  • Cygnus
  • Delphinus
  • Dorado
  • Draco
  • Equuleus
  • Eridanus
  • Fornax
  • Gemini
  • Grus
  • Hercules
  • Horologium
  • Hydra
  • Hydrus
  • Indus
  • Lacerta
  • Leo
  • Leo Minor
  • Lepus
  • Libra
  • Lupus
  • Lynx
  • Lyra
  • Mensa
  • Microscopium
  • Monoceros
  • Musca
  • Norma
  • Octans
  • Ophiuchus
  • Orion
  • Pavo
  • Pegasus
  • Perseus
  • Phoenix
  • Pictor
  • Pisces
  • Piscis Austrinus
  • Puppis
  • Pyxis
  • Reticulum
  • Sagitta
  • Sagittarius
  • Scorpius
  • Sculptor
  • Scutum
  • Serpens
  • Sextans
  • Taurus
  • Telescopium
  • Triangulum
  • Australe
  • Tucana
  • Ursa Major
  • Ursa Minor
  • Vela
  • Virgo
  • Volans
  • Vulpecula
Takımyıldızlar, rastgele bir teleskop olmadan görülebilen yıldız topluluğudur. Lakin günümüzde, çağdaş aygıtlar yardımıyla, artık bu takımyıldızlarını hayli daha ayrıntılı inceleyebiliyoruz. Bilinen birinci takımyıldızı tasvirinin 17.000 yaşında olduğuna inanılıyor.

Uzay ile ilgili öbür içeriklerimizi okumak isterseniz:
 
Üst