Don kishot
New member
NASA’nın birinci özel dış gezegen bulma ‘avcısı’ olan Kepler Uzay Teleskobu, kullanımda olduğu sırada güneş sistemimizin haricinde potansiyel olarak üzerinde yaşanabilir koşullara sahip dünyalar arayışı kapsamında yüz binlerce yıldızı gözlemledi. Bu müşahedeler sırasında teleskopun derlemiş olduğu liste, teleskobun yıllardır kullanılmıyor oluşuna karşın yeni keşiflere ışık tutmaya devam ediyor.
Uzmanların halihazırda yıllardır incelemekte olduğu bu bilgileri daha süratli ve verimli bir biçimde tarayan ExoMiner isimli yeni bir yapay zeka algoritması ise, Kepler’in önce derlemiş olduğu bilgileri inceleyerek bilinmeyen 300’den çok yeni ötegezegen keşfetti.
Bulunan ötegezegenlerden hiç birisi ömür için uygun şartlara sahip değil
Kasım 2018’de çalışmayı durduran teleskop, yıldız diskinin önünden geçen bir gezegenin niye olabileceği yıldızların parlaklığında süreksiz azalmalara bakıyordu. Lakin bu parlaklıkta azalmaların hepsi dış gezegenler sebebiyle olacak diye bir kural olmadığından NASA’nın bilim insanları, yanlışı nitekim ayırt edebilecek daha detaylı prosedürlere başvurmak durumunda kalıyordu. Şu ana kadar 3.000’i doğrulanan -ki bilinen toplam ötegezegen sayısının 4,539 olduğunu düşündüğümüzde bu pek büyük bir oran- binlerce gezegen adayı tespit eden Keplerin de 10 yıllık hizmeti boyunca kucak dolusu bilgi topladığını göz önüünde bulundurduğumuzda bunun, kâfi bilgi sağlandığında öğrenebilen ve yeteneklerini geliştirebilen bir yapay zeka olan ExoMiner’lık bir iş olduğu söylenebilir.
Her bir aday ötegezegen için Kepler datalarını inceleyen bilim insanlarının yapması gereken şey; ışık eğrisine bakıp gezegenin yıldızın ne kadar büyük bir kısmını kapladığını hesaplamak ve kelamda gezegenin yıldızın diskini geçmesinin ne kadar sürdüğünü tahlil etmekti. Birtakım durumlarda ise gözlemlenen parlaklık değişikliklerinin yörüngedeki bir ötegezegen ile açıklanması pek muhtemel değildi. Büsbütün tıpkı süreci daha verimli bir biçimde takip eden ExoMiner algoritması da Kepler gezegen kataloğuna 301 ötegezegen eklenmesini sağladı. Fakat maalesef ki onaylanan bu yeni gezegenlerden hiç birisi üzerinde yaşama elverişli şartlara sahip değil.
NASA Ames Araştırma Merkezi’nden Üniversiteler Uzay Araştırmaları Derneği’nde ExoMiner proje önderi ve makine tahsili yöneticisi olan Hamed Valizadegan, “ExoMiner bir şeyin gezegen olduğunu söylemiş olduğinde, onun bir gezegen olduğundan emin olabilirsiniz,” diyerek algoritmanın son derece hakikat ve öteki makine sınıflandırıcılar ile insanlardan daha muteber olduğunu kaydetti. Bilim insanları, marifetlerini kanıtlayan ExoMiner’ı artık de NASA’nın mevcut Transit Exoplanet Survey Satellite (TESS) yahut Avrupa Uzay Ajansı’nın Planetary Transits and Ocillations of Stars (PLATO) üzere yaklaşmakta olan ötegezegen arama bakılırsavlerinden elde edilen bilgileri taramaya yardımcı olmak için kullanmak istiyor.
Uzmanların halihazırda yıllardır incelemekte olduğu bu bilgileri daha süratli ve verimli bir biçimde tarayan ExoMiner isimli yeni bir yapay zeka algoritması ise, Kepler’in önce derlemiş olduğu bilgileri inceleyerek bilinmeyen 300’den çok yeni ötegezegen keşfetti.
Bulunan ötegezegenlerden hiç birisi ömür için uygun şartlara sahip değil
Kasım 2018’de çalışmayı durduran teleskop, yıldız diskinin önünden geçen bir gezegenin niye olabileceği yıldızların parlaklığında süreksiz azalmalara bakıyordu. Lakin bu parlaklıkta azalmaların hepsi dış gezegenler sebebiyle olacak diye bir kural olmadığından NASA’nın bilim insanları, yanlışı nitekim ayırt edebilecek daha detaylı prosedürlere başvurmak durumunda kalıyordu. Şu ana kadar 3.000’i doğrulanan -ki bilinen toplam ötegezegen sayısının 4,539 olduğunu düşündüğümüzde bu pek büyük bir oran- binlerce gezegen adayı tespit eden Keplerin de 10 yıllık hizmeti boyunca kucak dolusu bilgi topladığını göz önüünde bulundurduğumuzda bunun, kâfi bilgi sağlandığında öğrenebilen ve yeteneklerini geliştirebilen bir yapay zeka olan ExoMiner’lık bir iş olduğu söylenebilir.
Her bir aday ötegezegen için Kepler datalarını inceleyen bilim insanlarının yapması gereken şey; ışık eğrisine bakıp gezegenin yıldızın ne kadar büyük bir kısmını kapladığını hesaplamak ve kelamda gezegenin yıldızın diskini geçmesinin ne kadar sürdüğünü tahlil etmekti. Birtakım durumlarda ise gözlemlenen parlaklık değişikliklerinin yörüngedeki bir ötegezegen ile açıklanması pek muhtemel değildi. Büsbütün tıpkı süreci daha verimli bir biçimde takip eden ExoMiner algoritması da Kepler gezegen kataloğuna 301 ötegezegen eklenmesini sağladı. Fakat maalesef ki onaylanan bu yeni gezegenlerden hiç birisi üzerinde yaşama elverişli şartlara sahip değil.
NASA Ames Araştırma Merkezi’nden Üniversiteler Uzay Araştırmaları Derneği’nde ExoMiner proje önderi ve makine tahsili yöneticisi olan Hamed Valizadegan, “ExoMiner bir şeyin gezegen olduğunu söylemiş olduğinde, onun bir gezegen olduğundan emin olabilirsiniz,” diyerek algoritmanın son derece hakikat ve öteki makine sınıflandırıcılar ile insanlardan daha muteber olduğunu kaydetti. Bilim insanları, marifetlerini kanıtlayan ExoMiner’ı artık de NASA’nın mevcut Transit Exoplanet Survey Satellite (TESS) yahut Avrupa Uzay Ajansı’nın Planetary Transits and Ocillations of Stars (PLATO) üzere yaklaşmakta olan ötegezegen arama bakılırsavlerinden elde edilen bilgileri taramaya yardımcı olmak için kullanmak istiyor.