Yeraltına İnerek Mars’ta Radyasyondan Korunulabilir

Don kishot

New member
Bazılarınızın da bileceği üzere Mars’a beşerli inişin önümüzdeki 10 yıl içerisinde gerçekleşmesi bekleniyor. Fakat insanlık Kızıl Gezegen’in yüzebir daha ayak basmadan evvel bilim insanlarının, gezegene gönderilecek insanların güvenliğini garantilemesi ismine cevaplaması gereken bir epeyce soru bulunuyor.

Mars yüzeyinde beşerler için tehdit oluşturabilecek şeylerden birisi de gezegene yağan kozmik ışınım ölçüsü ve de galaktik kozmik ışık (GCR) parçacıları olarak öne çıkıyor. Yeni yayımlanan bir araştırma ise Mars atmosferindeki ziyanlı ışınıma karşı korunma sağlayabilecek ve astronotlar için gelecekte yapı gereçleri sağlayabilecek potansiyel bir tahlil sunuyor.

Mars atmosferindeki ziyanlı tesirlerden korunmak, yeraltına inmekle mümkün olabilir


Muhtemelen süpernovalar üzere kozmik olaylardan yayılarak güneş sisteminin haricinden gelen ve büyük ölçüde Dünya’yı çevreleyen manyetosfer isimli manyetik alanlardan seken GCR’ları, temel olarak ‘her elementten’ oluşan yüksek güçlü parçacıkları olarak tanımlamak mümkün olabilir. GCR parçacıklarına çok maruz kalmaksa insanların kanser, katarakt ve merkezi hudut sistemi hasarı üzere biroldukca sıhhat sorunu yaşamasına niye olabilir. Mars’ın bu parçacıkların atmosferine serbestçe girmesini ve yüzebir daha ulaşmasını engelleyecek manyetik bir alandan mahrum olması da Kızıl Gezegen’in GCR açısından son derece güçlü olduğu manasına geliyor.

Kelam konusu yeni çalışmaya nazaranyse Mars yüzeyinin derinliklerine inmek, gezegendeki yüksek ışınımdan ve GCR parçacıklarından korunmanın anahtarı olabilir.

Buna bakılırsa GCR’lar, temel olarak karbondioksit ve nitrojenden oluşan Mars’ın atmosferine girdiklerinde, iyonlaşma yoluyla fazlaca fazla güç kaybederler ve bu durum da bu parçacıkların yüzeye ulaşmasını pürüzler. Çalışma müelliflerine göre bu durum, büyük ölçüde atmosferin kalınlığına ve yüzeye uygulanan atmosferik basınç ölçüsüne bağlıdır. Yani özetlemek gerekirse topografyası tıpkı Dünya üzere epeyce çeşitli olan Mars’ta atmosferin kalınlığı bulunan noktaya göre değişebilir ve bu da yüzeye ulaşan ışınım ölçüsünün değişkenlik gösterebilmesine sebep olabilir.

Mars atmosferinin kalınlığı değişkenlin gösteriyor


Öte yandan araştırmacılar, GCR’lar ve atmosfer içindeki etkileşimin, ikincil nötron parçacıkları ismi verilen öteki bir ziyanlı ışınım tipi yarattığını da keşfettiler. Araştırmaya nazaran atmosferik muhafazanın daha fazla olması ise, ikincil nötronların Mars yüzebir daha verdiği zararın daha az bulunmasına niye oluyordu.

Bunun üzerine araştırmacılar, gezegenin yüzeyinde GCR maruziyetini simüle etmek ve regolit olarak bilinen, yüzeydeki kire ve kayaya ne kadar derinlemesine nüfuz ettiğini ölçmek için NASA’nın Curiosity aracı tarafınca toplanan ışınım bilgilerini ve Atmosferik ışınım Etkileşim Simülatörü (AtRIS) ismi verilen son teknoloji bilgisayar modellemesini kullandılar.

Tahlillerinin kararında, tesirli ışınım dozunun regolitin yaklaşık 30 santimetre ortasında doruğa ulaştığı anlaşıldı. Bunu takiben araştırmacılar, Mars’ta inançlı yerleşim için 1 ila 1,6 metre içinde bir regolit kalkanı gerekli olacağını tespit etti. Hususa ait olarak çalışmanın müellifleri, “Yüzey basıncının daha yüksek olduğu derin bir kraterde, gereken ekstra regolit müdafaası biraz daha küçüktür sözlerini kullandı.

Bu araştırma, Mars seyahati için ne manasına geliyor?


Pekala bu niye bu kadar değerli? Buna göre Mars malzemesinin GCR’lardan nasıl etkilendiğini ve gezegenin atmosferinin ışınım maruziyetini değiştirmede oynadığı rolü anlamak; gelecekte Mars’ta bir üs inşa etmek ismine son derece kıymetli bir adım olabilir.

Bahse dair yaptıkları açıklamada “Astronotların mağara çatı pencereleri yahut lav tüpleri üzere doğal jeolojik yapıları Mars’ta ışınım barınağı olarak kullanabileceği uzun vakittir tartışılıyordu,” formunda kaydeden araştırmacılar, “Çalışmamız, gözetici muhafaza olarak doğal yüzey materyalini kullanarak gelecekteki Mars habitatlarını tasarlarken ışınım risklerini azaltmaya hizmet edebilir.” diye ekleyerek de araştırmalarının kıymetine de dikkat çekiyor.
 
Üst