Don kishot
New member
Evrenimizdeki en görkemli hadiselerden biri olan süpernova patlamaları, uzayla ilgilenen şimdi her insanın ilgisini çekmiştir. Bu devasa patlamalar, etrafındaki her şeyi yok edecek kadar kuvvetlidürler. Etrafımızda sayısız yıldız olduğunu düşünürsek bu biçimde bir final vermelerinin biz beşerler için nasıl tesirleri olacağını daima düşünmüşümdür.
Öncelikle bir yıldızın süpernova olmasını sağlayacak iki yol bulunuyor. Bunlardan birincisi bizim Güneş‘imizden hayli daha büyük bir kütleye sahip olan ve başka yıldızlara nazaran fazlaca daha kısa ömürleri olan yıldızlardır. Bunlarla bir arada ikili yıldız sisteminde yer alan beyaz cüceler de süpernova yaratabilirler.
Dünya’mızın bir süpernovadan korunması için inançlı uzaklık ne?
Midjourney’de üretilmiştir.
NASA’ya göre Dünya’nın bir süpernovanın ziyanlı tesirlerinden kaçınması için gerekli aralık 50 ışık yılı. olağan olarak 50 ışık yılının üstündeki uzaklıklarda de Dünya’yı etkileyecek birtakım olumsuz tesirler bulunuyor ancak bu aradan yakın bir süpernova patlamasından sağ kurtulmamız pek mümkün değilmiş üzere görünüyor.
Örneğin Dünya’dan yaklaşık 25 ışık yılı uzaklıkta bir süpernova meydana gelirse gezegenimiz tüm atmosferini kaybeder ve bildiğimiz ömür yok olur. Çabucak bu noktada içinizi rahatlatalım: Dünya’nın yakınında bu biçimde bir patlamaya niye olacak yıldız bulunmuyor.
50 yıl ortayla yalnızca 1 yıldız Samanyolu Galaksisi’nde süpernovaya dönüşerek patlıyor.
Samanyolu Galaksisi’nin 200 ila 400 milyar yıldız barındırdığı düşünülürse süpernovaların hayli ender görülen patlamalar olduğunu düşünebilirsiniz. Lakin cihanın tamamını göz önünde bulundurduğumuzda ortalama olarak her saniye 30 süpernova patlaması meydana geldiği düşünülüyor. Bu da bize kainatın ne kadar geniş bir yer olduğunu gösteriyor.
Dünya, “Yerel Kabarcık” ismi verilen bir bölgede yer alıyor.
Yaklaşık 30 ışık yılı genişliğindeki bir alan olan Mahallî Kabarcık, Güneş Sistemi’nin içerisinde yer aldığı, yer fıstığına benzeyen özel bir alan. Bu alanın 10 milyon yıl üzere yakın bir geçmişte gerçekleşen bir süpernova patlaması kararı oluştuğu düşünülüyor.
Aslında etrafımızdaki bir epeyce şeyi temizleyerek bizi koruyan bu balonun etrafında süpernovadan kalma yüksek güçlü gazlar bulunuyor. Bu gazlar ise yakınımızda diğer bir süpernova patlaması olursa, patlamanın tesiriyle Dünya’ya gelerek yüksek güçlü ışınım ölçüsünü büyütebilir.
1,7 ila 3,2 milyon yıl evvel 325 ışık yılı uzağımızda bir süpernova patlaması yaşandı.
Bu patlama, her ne kadar bizden uzak olsa da tesirleri hissedilmişti. Tehlike bölgesinden 6,5 kat daha uzakta gerçekleşen bu patlama niçiniyle yıldızın çekirdeğinden bir ölçü demir, gezegenimize ulaştı. Bu patlamanın izlerini okyanus tabanında hala gözlemleyebiliyoruz.
Bilinen insanlık tarihinde hiç bir süpernovanın 50 ışık yılı ortasında patladığı bilinmiyor. 1987 yılında Supernova 1987A isimli bir süpernova gözlemlenmişti. Lakin bu patlama, gezegenimizden yaklaşık 168.000 ışık yılı uzaklıkta gerçekleşti.
Carl Sagan’ın da dediği üzere: Aslında hepimiz yıldız tozuyuz.
Dişlerimizdeki kalsiyum, yaşamamız için daima muhtaç olduğumuz oksijen, kanımızdaki demir ve dahası. Bizi ve etrafımızdaki her şeyi oluşturan elementler aslında yıldızlarda üretildi (Hidrojen hariç her şey). Bilhassa süpernovaya dönüşecek büyük yıldızlar, ömürlerinin sonlarına gerçek oksijen üzere nispeten daha yavaşça elementlerin haricinde kurşun, altın, uranyum üzere daha ağır elementler oluştururlar.
ondan sonrasındasında ise devasa bir patlamayla tüm bu hazır elementler yıldızlararası ortama saçılır. Bizim Dünya’mızda bulunan elementler de, yani parmağımızdaki altın yüzükten hayatın temel yapı taşlarından olan karbona kadar her şey bir yıldızın ortasında üretildi.
Yakın bir gelecekte Dünya’ya ziyan verecek bir süpernova patlamasının olmasının beklenmemesi, tüm insanlığın içini rahatlatan bir şey. Buna karşın kendi gözlerimizle bir süpernova patlaması görmek epeyce hoş olabilirdi. Ne vakit patlayacağı tam olarak muhakkak olmayan, lakin yakın bir vakitte süpernovaya dönüşmesi beklenen Betelgeuse Yıldızı daima gözlemleniyor. 642 ışık yılı uzaklıkta olan Betelgeuse’un patladığında Dünya’ya bir ziyanı olmayacak. olağan olarak ki ortaya çıkardığı görsel şölen ise süper olacak.
Kaynaklar: ESO Supernova, EarthSky, Business Insider
Öncelikle bir yıldızın süpernova olmasını sağlayacak iki yol bulunuyor. Bunlardan birincisi bizim Güneş‘imizden hayli daha büyük bir kütleye sahip olan ve başka yıldızlara nazaran fazlaca daha kısa ömürleri olan yıldızlardır. Bunlarla bir arada ikili yıldız sisteminde yer alan beyaz cüceler de süpernova yaratabilirler.
Dünya’mızın bir süpernovadan korunması için inançlı uzaklık ne?
Midjourney’de üretilmiştir.
NASA’ya göre Dünya’nın bir süpernovanın ziyanlı tesirlerinden kaçınması için gerekli aralık 50 ışık yılı. olağan olarak 50 ışık yılının üstündeki uzaklıklarda de Dünya’yı etkileyecek birtakım olumsuz tesirler bulunuyor ancak bu aradan yakın bir süpernova patlamasından sağ kurtulmamız pek mümkün değilmiş üzere görünüyor.
Örneğin Dünya’dan yaklaşık 25 ışık yılı uzaklıkta bir süpernova meydana gelirse gezegenimiz tüm atmosferini kaybeder ve bildiğimiz ömür yok olur. Çabucak bu noktada içinizi rahatlatalım: Dünya’nın yakınında bu biçimde bir patlamaya niye olacak yıldız bulunmuyor.
50 yıl ortayla yalnızca 1 yıldız Samanyolu Galaksisi’nde süpernovaya dönüşerek patlıyor.
Samanyolu Galaksisi’nin 200 ila 400 milyar yıldız barındırdığı düşünülürse süpernovaların hayli ender görülen patlamalar olduğunu düşünebilirsiniz. Lakin cihanın tamamını göz önünde bulundurduğumuzda ortalama olarak her saniye 30 süpernova patlaması meydana geldiği düşünülüyor. Bu da bize kainatın ne kadar geniş bir yer olduğunu gösteriyor.
Dünya, “Yerel Kabarcık” ismi verilen bir bölgede yer alıyor.
Yaklaşık 30 ışık yılı genişliğindeki bir alan olan Mahallî Kabarcık, Güneş Sistemi’nin içerisinde yer aldığı, yer fıstığına benzeyen özel bir alan. Bu alanın 10 milyon yıl üzere yakın bir geçmişte gerçekleşen bir süpernova patlaması kararı oluştuğu düşünülüyor.
Aslında etrafımızdaki bir epeyce şeyi temizleyerek bizi koruyan bu balonun etrafında süpernovadan kalma yüksek güçlü gazlar bulunuyor. Bu gazlar ise yakınımızda diğer bir süpernova patlaması olursa, patlamanın tesiriyle Dünya’ya gelerek yüksek güçlü ışınım ölçüsünü büyütebilir.
1,7 ila 3,2 milyon yıl evvel 325 ışık yılı uzağımızda bir süpernova patlaması yaşandı.
Bu patlama, her ne kadar bizden uzak olsa da tesirleri hissedilmişti. Tehlike bölgesinden 6,5 kat daha uzakta gerçekleşen bu patlama niçiniyle yıldızın çekirdeğinden bir ölçü demir, gezegenimize ulaştı. Bu patlamanın izlerini okyanus tabanında hala gözlemleyebiliyoruz.
Bilinen insanlık tarihinde hiç bir süpernovanın 50 ışık yılı ortasında patladığı bilinmiyor. 1987 yılında Supernova 1987A isimli bir süpernova gözlemlenmişti. Lakin bu patlama, gezegenimizden yaklaşık 168.000 ışık yılı uzaklıkta gerçekleşti.
Carl Sagan’ın da dediği üzere: Aslında hepimiz yıldız tozuyuz.
Dişlerimizdeki kalsiyum, yaşamamız için daima muhtaç olduğumuz oksijen, kanımızdaki demir ve dahası. Bizi ve etrafımızdaki her şeyi oluşturan elementler aslında yıldızlarda üretildi (Hidrojen hariç her şey). Bilhassa süpernovaya dönüşecek büyük yıldızlar, ömürlerinin sonlarına gerçek oksijen üzere nispeten daha yavaşça elementlerin haricinde kurşun, altın, uranyum üzere daha ağır elementler oluştururlar.
ondan sonrasındasında ise devasa bir patlamayla tüm bu hazır elementler yıldızlararası ortama saçılır. Bizim Dünya’mızda bulunan elementler de, yani parmağımızdaki altın yüzükten hayatın temel yapı taşlarından olan karbona kadar her şey bir yıldızın ortasında üretildi.
Yakın bir gelecekte Dünya’ya ziyan verecek bir süpernova patlamasının olmasının beklenmemesi, tüm insanlığın içini rahatlatan bir şey. Buna karşın kendi gözlerimizle bir süpernova patlaması görmek epeyce hoş olabilirdi. Ne vakit patlayacağı tam olarak muhakkak olmayan, lakin yakın bir vakitte süpernovaya dönüşmesi beklenen Betelgeuse Yıldızı daima gözlemleniyor. 642 ışık yılı uzaklıkta olan Betelgeuse’un patladığında Dünya’ya bir ziyanı olmayacak. olağan olarak ki ortaya çıkardığı görsel şölen ise süper olacak.
Kaynaklar: ESO Supernova, EarthSky, Business Insider