Hindistan’da en eski ve yerleşik klasik dans formlarından birinin temsilcisi olarak saygı gören ve Satyajit Ray gibi yönetmenler tarafından Bollywood hitleri ve Hint film klasikleri için adım koreografisi yapan Birju Maharaj, 16 Ocak’ta New’da öldü. Delhi. 83 yaşındaydı.
Torunu Ragini Maharaj, haber ajansı Press Trust of India’ya verdiği demeçte, nedeninin diyalize girerken kalp durması gibi göründüğünü söyledi.
Bay Maharaj, bazı kanıtlara göre kökleri 2.000 yıldan daha eski olan Kathak geleneğinde sahne aldı. Kathak dansı, ülkenin dört bir yanındaki kraliyet mahkemelerinde gerçekleştirildi ve hem Hindu hem de Müslüman kültürler arasında beğeni topladı. Hindistan’daki sekiz klasik dans türünden biridir ve her biri büyük ölçüde bölgesel temellidir ve her biri kendi karmaşık ve çeşitli kelime dağarcığına sahiptir.
Kathak’ın soyları, orta Hindistan eyaletlerinde Uttar Pradesh (Lucknow ve Banares) ve Rajasthan (Jaipur) üç şehirle ilişkilendirildi. Bay Maharaj, geniş çapta popüler hale gelen bir form olan Lucknow’dan gelen bir gelenekle yetiştirildi.
Kathak, canlı müzikle en çok bağlantılı gelenektir. Dansçılar adımlarını ve yüz ifadelerini kullanarak, genellikle eski Hint destanlarından esinlenen bir hikaye anlatırlar. Ama aynı zamanda virtüöz, özenle ritmik bir ayak işi sanatıdır, genellikle vuruşta aniden sansasyonel bir duruşa gelen sıkı ritmik kalıplara sahiptir.
Bay Maharaj’ın gözleri, ağzı, kol hareketleri ve ayak hareketleri, Kathak’ı ünlü yaptığı parlak ve çekici yeteneğin bir parçasıydı. Diğer birkaç Hint türü gibi, Kathak da çıplak ayak adımlarında şıngırdayan düzinelerce küçük çan taşıyan halhallar kullanır; Bay Maharaj’ın halhallarının çıkardığı sayaçlar genellikle şaşırtıcıydı.
Brij Mohan Nath Mishra, 4 Şubat 1938’de, sanattaki ustalıkları nedeniyle Maharaj olarak bilinen seçkin Kathak ailesinin yedinci neslinde doğdu.
İlk dans eğitimini, Rajgarh’ın prens eyaletinde saray dansçısı olan ve oğlunun gurusu ve oyuncu arkadaşı olan babası Jagannath Maharaj’dan (popüler olarak Acchan Maharaj olarak bilinir) aldı. İngilizler, 7 yaşında Birju ilk halka açık performansını verdiğinde Hindistan’ı hâlâ yönetiyordu.
İki yıl sonra babası öldü ve Birju’nun iki amcası – Shambhu Maharaj ve Lachhu Maharaj – dans eğitimine devam etti. Hindistan 1947’de bağımsızlığını kazandığında Kathak, Birju’nun önde gelen temsilcisi olarak yeni bir zafer kazandı.
Çocukken Yeni Delhi’ye taşındı. 13 yaşında, önemli bir sahne sanatları okulu olan Sangeet Bharati’de Kathak öğretmeye başladı. 20’li yaşlarında, ülke çapında ülkesinin en iyi dansçılarından biri olarak biliniyordu. Ayrıca Hindustani vokal müziği uyguladı ve icra etti, yeni müzikler besteledi, birden fazla müzik aleti çaldı, şiir yazdı ve resim yaptı.
Sn. Maharaj 1997 yılında Yeni Delhi’deki stüdyosunda öğrencilere ders veriyor. Kredi… John Moore/Associated Press
1998’de amcası Shambhu ile Yeni Delhi’deki dans okullarında öğretmenlik yapmaya devam etti ve kendi okulu Kalashram’ı açtı.
Bay Maharaj, 1956’da Annapuran Devi ile evlendi. Üç kızı, Kavita, Anita ve Mamta ve iki oğlu, Jaikishan ve Deepak vardı. Hem oğulları hem de kızı Mamta, Kathak uygulamasında önde gelen isimlerdir. Bay Maharaj’ın karısı 2008’de öldü. Hayatta kalanların tam listesi mevcut değildi.
Kariyerinin başlarında, Hindistan hükümeti tarafından yurtdışına gönderilen kültürel topluluklarda yer aldı. 1970’lerde uzun metrajlı mitolojik ve tarihi dans dramaları standart hale geldiğinde, bazılarının koreografisini yaptı, bazıları Babür temalı. 1980’lerde soyut, tamamen ritmik kompozisyonlara odaklandı. Hem mizah hem de duyarlılık, matematik ve numeroloji ile birlikte hikaye anlatımının bir parçası oldu.
Satyajit Ray’in klasik “The Chess Players (Shatranj Ke Khiladi)” (1977) ile başlayarak Hint filmleri için bir dizi dansın koreografisini yaptı. Ayrıca “Devdas” (2002) ve “Dedh Ishqiya” (2014) gibi hit Bollywood filmlerinde bazı ünlü dans numaralarını yaptı.
Sn. Maharaj, “Bajirao Mastani” (2015) filmi için film yıldızı Deepika Padukone’ye Kathak dans dersleri verdi. O filmdeki “Mohe Rang Do Laal” sayısı için en iyi koreografi dalında Hint film endüstrisinin önemli bir ödülü olan Filmfare Ödülü kazandı.
Yaygın olarak Pandit Birju Maharaj olarak bilinen – Pandit beceri, burs ve otorite anlamına gelir – Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde dans etti, 2014’te Washington’u ve 2019’da New York’u ziyaret etti.
En azından 70’li yaşlarının sonlarına doğru, Bay Maharaj, Kathak’ın hem iletişim hem de oyunculuk sanatı olarak kalırken müzik eşliğinde nasıl parlak, caz benzeri bir etkileşim sergileyebileceğini gösterdi. Müzisyenlerine bağlıydı, her zaman onlarla seyahat etti. Performansta sık sık, neşeyle yükseleceği ritmik karmaşıklık yumaklarıyla alay ederlerdi.
Ayrıca dansın daha büyük bir şeyin parçası olduğunu gösterdi: doğaya ve tanrısallığa bir tepki.
Torunu Ragini Maharaj, haber ajansı Press Trust of India’ya verdiği demeçte, nedeninin diyalize girerken kalp durması gibi göründüğünü söyledi.
Bay Maharaj, bazı kanıtlara göre kökleri 2.000 yıldan daha eski olan Kathak geleneğinde sahne aldı. Kathak dansı, ülkenin dört bir yanındaki kraliyet mahkemelerinde gerçekleştirildi ve hem Hindu hem de Müslüman kültürler arasında beğeni topladı. Hindistan’daki sekiz klasik dans türünden biridir ve her biri büyük ölçüde bölgesel temellidir ve her biri kendi karmaşık ve çeşitli kelime dağarcığına sahiptir.
Kathak’ın soyları, orta Hindistan eyaletlerinde Uttar Pradesh (Lucknow ve Banares) ve Rajasthan (Jaipur) üç şehirle ilişkilendirildi. Bay Maharaj, geniş çapta popüler hale gelen bir form olan Lucknow’dan gelen bir gelenekle yetiştirildi.
Kathak, canlı müzikle en çok bağlantılı gelenektir. Dansçılar adımlarını ve yüz ifadelerini kullanarak, genellikle eski Hint destanlarından esinlenen bir hikaye anlatırlar. Ama aynı zamanda virtüöz, özenle ritmik bir ayak işi sanatıdır, genellikle vuruşta aniden sansasyonel bir duruşa gelen sıkı ritmik kalıplara sahiptir.
Bay Maharaj’ın gözleri, ağzı, kol hareketleri ve ayak hareketleri, Kathak’ı ünlü yaptığı parlak ve çekici yeteneğin bir parçasıydı. Diğer birkaç Hint türü gibi, Kathak da çıplak ayak adımlarında şıngırdayan düzinelerce küçük çan taşıyan halhallar kullanır; Bay Maharaj’ın halhallarının çıkardığı sayaçlar genellikle şaşırtıcıydı.
Brij Mohan Nath Mishra, 4 Şubat 1938’de, sanattaki ustalıkları nedeniyle Maharaj olarak bilinen seçkin Kathak ailesinin yedinci neslinde doğdu.
İlk dans eğitimini, Rajgarh’ın prens eyaletinde saray dansçısı olan ve oğlunun gurusu ve oyuncu arkadaşı olan babası Jagannath Maharaj’dan (popüler olarak Acchan Maharaj olarak bilinir) aldı. İngilizler, 7 yaşında Birju ilk halka açık performansını verdiğinde Hindistan’ı hâlâ yönetiyordu.
İki yıl sonra babası öldü ve Birju’nun iki amcası – Shambhu Maharaj ve Lachhu Maharaj – dans eğitimine devam etti. Hindistan 1947’de bağımsızlığını kazandığında Kathak, Birju’nun önde gelen temsilcisi olarak yeni bir zafer kazandı.
Çocukken Yeni Delhi’ye taşındı. 13 yaşında, önemli bir sahne sanatları okulu olan Sangeet Bharati’de Kathak öğretmeye başladı. 20’li yaşlarında, ülke çapında ülkesinin en iyi dansçılarından biri olarak biliniyordu. Ayrıca Hindustani vokal müziği uyguladı ve icra etti, yeni müzikler besteledi, birden fazla müzik aleti çaldı, şiir yazdı ve resim yaptı.
Sn. Maharaj 1997 yılında Yeni Delhi’deki stüdyosunda öğrencilere ders veriyor. Kredi… John Moore/Associated Press
1998’de amcası Shambhu ile Yeni Delhi’deki dans okullarında öğretmenlik yapmaya devam etti ve kendi okulu Kalashram’ı açtı.
Bay Maharaj, 1956’da Annapuran Devi ile evlendi. Üç kızı, Kavita, Anita ve Mamta ve iki oğlu, Jaikishan ve Deepak vardı. Hem oğulları hem de kızı Mamta, Kathak uygulamasında önde gelen isimlerdir. Bay Maharaj’ın karısı 2008’de öldü. Hayatta kalanların tam listesi mevcut değildi.
Kariyerinin başlarında, Hindistan hükümeti tarafından yurtdışına gönderilen kültürel topluluklarda yer aldı. 1970’lerde uzun metrajlı mitolojik ve tarihi dans dramaları standart hale geldiğinde, bazılarının koreografisini yaptı, bazıları Babür temalı. 1980’lerde soyut, tamamen ritmik kompozisyonlara odaklandı. Hem mizah hem de duyarlılık, matematik ve numeroloji ile birlikte hikaye anlatımının bir parçası oldu.
Satyajit Ray’in klasik “The Chess Players (Shatranj Ke Khiladi)” (1977) ile başlayarak Hint filmleri için bir dizi dansın koreografisini yaptı. Ayrıca “Devdas” (2002) ve “Dedh Ishqiya” (2014) gibi hit Bollywood filmlerinde bazı ünlü dans numaralarını yaptı.
Sn. Maharaj, “Bajirao Mastani” (2015) filmi için film yıldızı Deepika Padukone’ye Kathak dans dersleri verdi. O filmdeki “Mohe Rang Do Laal” sayısı için en iyi koreografi dalında Hint film endüstrisinin önemli bir ödülü olan Filmfare Ödülü kazandı.
Yaygın olarak Pandit Birju Maharaj olarak bilinen – Pandit beceri, burs ve otorite anlamına gelir – Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde dans etti, 2014’te Washington’u ve 2019’da New York’u ziyaret etti.
En azından 70’li yaşlarının sonlarına doğru, Bay Maharaj, Kathak’ın hem iletişim hem de oyunculuk sanatı olarak kalırken müzik eşliğinde nasıl parlak, caz benzeri bir etkileşim sergileyebileceğini gösterdi. Müzisyenlerine bağlıydı, her zaman onlarla seyahat etti. Performansta sık sık, neşeyle yükseleceği ritmik karmaşıklık yumaklarıyla alay ederlerdi.
Ayrıca dansın daha büyük bir şeyin parçası olduğunu gösterdi: doğaya ve tanrısallığa bir tepki.