Don kishot
New member
İnsan, başını kaldırıp gökyüzünde gördüğü ışıkların ne olduğunu hayal etmeye başladığı günden beri yaşadığı yerde yalnız olmadığına dair güçlü bir hisle dolu. Bunu binlerce yıl önce beri anlatılan öykülerde, mitlerde, duvar fotoğraflarında, kitabelerde görüyoruz.
Son yüzyılda bilimde yaşanan çağ atlatan gelişmeler ve kainata bakış açımızın aldığı halle birlikte, artık ‘bu koca cihanda yalnız olamayız’ fikri pek kuvvetlendi. Zira kainatın büyüklüğünü daha düzgün anlamaya başladık. Hal bu biçimde olunca da, ‘ya bir yerlerde bizim üzere ya da daha gelişmiş medeniyetler var ise?’ diye sormaya başladık. Bu soruyu cevaplamak içinse ‘gelişmiş medeniyet’ teriminin sonlarını belirlememiz gerekti. Kardaşev Ölçeği, tam olarak bu tarifi getirdi. Gelin bir arada Kardaşev Ölçeğinin ne söz ettiğine ve gelişmiş medeniyetlerle ilgili mümkün senaryolarına göz atalım.
Öncelikle, Kardaşev Ölçeği nedir?
Kardaşev Ölçeği, birinci vakit içinderda 1964 yılında Sovyet astronom Nikolay Kardaşev tarafınca geliştirilen ve kozmosta var olabilecek medeniyetleri ürettikleri ve kullandıkları güç ölçüsüne bakılırsa tanımlayan bir sistem diyebiliriz. Dayandığı mantık ise en sıradan haliyle şöyleki; bir medeniyetin geliştikçe daha fazla güce ve daha fazla yere muhtaçlığı olacak. Haliyle de daima genişleyecek ve kendine yeni güç kaynakları arayacak.
Bu sisteme göre kozmostaki medeniyetler üç kategoride inceleniyor. Tip 1 – Gezegensel Medeniyetler, Tip 2 – Yıldızsal Medeniyetler ve Tip 3 – Galaktik Medeniyetler. Bu üç medeniyet çeşidi, etraflarındaki güç kaynaklarını ne kadar geniş kapsamda denetim edip kullanabildiklerine nazaran ayrışıyor.
Cihandaki muhtemel medeniyet senaryolarına bakış
Tip 1 – Gezegensel Medeniyetler
Kardaşev Ölçeği’ne göre Tip 1 olarak anılan Gezegensel Medeniyetler, yaşadıkları gezegen üstündeki tüm güç kaynaklarını denetim edip kullanabilmektedir. Kardaşev yazdığı 1964 tarihindeki makalede bu medeniyetleri ‘teknoloji düzeyi olarak Dünya’ya yakın’ olarak tanımlamıştır.
Bu tanımlamaya nazaran çabucak hemen insanlık olarak Tip 1 medeniyet bile değiliz ve olabilmemiz için de mevcut güç üretimi ölçümüzü neredeyse 100 bin kat artırmamız gerekiyor. Yani daha hayli yolumuz var. Lakin bir daha de kabaca hayal etmemiz gerekirse, insanlığın gelişmişlik düzeyi için gelecekte hayal ettiğimiz teknolojilerin pek birçoklarına sahip; bizden daha gelişmiş bir cins hayal edebiliriz. Ayrıyeten doğal ki bu cinsin yaşadığı gezegeni yok olma noktasına getirmemiş olması da gerekiyor… İnsanlığın bu düzeye önümüzdeki 100-200 yıl içinde bir müddetde gelmesi bekleniyor.
Tip 1 medeniyetler ya da bizim üzere çabucak hemen Tip 1 olamasa da o yolda ilerleyen medeniyetler, Samanyolu Galaksisi’sinde de bulunabilir. Lakin Tip 1 medeniyetler kozmosta neredeyse görünmezdir ve tesir alanı kendi gezegeniyle sonludur. ötürüsı ile şayet bir yerlerde varlarsa da, bulmamız şimdiki şartlar altında oldukça güç görünüyor.
Tip 2 – Yıldızsal Medeniyetler
Sıra geldi Tip 2 olarak anacağımız Yıldızsal Medeniyetler’e. Tip 2 medeniyetler için Kardaşev tarafınca yapılan tarif ‘kendi yıldızının tüm gücünü kullanabilen’ bir medeniyet. Tip 1’i tekrar düşünecek olursak; bir cins kendi gezegenindeki tüm güç kaynaklarını kullanmayı öğrendikten ve muhtemelen tüketme noktasına geldikten daha sonra; sırada ona en yakın ve en büyük güç kaynağı olan; kendi sisteminin yıldızı gelebilir. Ayrıyeten bir medeniyet geliştikçe daha fazla güce gereksinim duymanın yanında daha fazla ‘yayılmak da’ isteyecektir. Yani bir medeniyetin bu tipten bir gelişme yolu seçmiş olması pek beklenen.
Tip 2 medeniyetler bunu yaparken, bir daha 60’lı senelerda teorik fizikçi Freeman Dyson tarafınca ortaya atılan ‘Dyson küresi’ gibisi bir yapı inşa etmeyi seçebilir. Bu örnek, Kardaşev tarafınca kendi makalesinde de verilmiştir fakat bu sırf Tip 2 medeniyetlerin yapabileceklerini kavrayabilmemiz ismine verilmiş bir örnektir. çok gelişmiş bir medeniyet olan Tip 2, pek olağan kendi güneşinin gücünü olabilecek en yüksek randımanla kullanmanın diğer bir yolunu bulmuş olabilir.
Pekala Dyson küresi nedir? Dyson küresi, teorik fizikçi Freeman Dyson tarafınca sunulan ve bir medeniyetin uzayda ilerleyebileceği en muhtemel senaryolardan biri için tahlil sunan bir ‘proje’. Buna bakılırsa şayet akıllı bir medeniyet artık oldukça gelişmişse bir daha sonraki adım daha fazla yere yayılmak ve daha fazla güç elde etmek olacak. Bunu yapmak için de merkezdeki yıldızdan elde edebileceği tüm enerjiyi yakalamak isteyecek. Akabinde da merkezdeki yıldızın yörüngelerinde dönen ve pek sık yerleştirilmiş özel platformlar geliştirecek. bu biçimdece sonsuz bir güç kaynağı elde etmiş olacak ve büyümesi de hızlanacak.
İşte Kardaşev’in tanımladığı Tip 2 medeniyetin ‘eğer mümkünse’ bu biçimde bir projeyi yapabilecek düzeye gelmiş olması gerektiği düşünülüyor. bu biçimdece Tip 2 medeniyet, kendi yıldız sisteminin tamamının denetimini de ele geçirmiş olacak.
Yani Tip 2 için, insanlığın gelecekte Mars’tan Uranüs’e, Ay’dan Güneş’e; kendi sistemimize ilişkin tüm kaynakları denetim altına aldığını; bu sistemi denetim etmek için gereken tüm gelişmeleri tamamladığını düşünün. İşte Tip 2 medeniyet olmak, tam olarak bu biçimde bir şey. Şimdilerde bize en yakın gezegenlere uzay araçları gönderip incelemeler yapmak için bile ne kadar büyük bütçelerle ve vakit içinde yarıştığımızı düşünürsek, Tip 2 medeniyetlerin gelişmişlik düzeyini daha düzgün anlayabiliriz.
Tip 3 – Galaktik Medeniyetler
Kardaşev’in kaleme aldığı makalede tanımladığı son medeniyet çeşidi; kendi galaksisinin tüm güç kaynaklarını denetim edebilen bir cins haline gelmiş olmak. Bizim için bu cinsten bir gelişmişliği algılamaya çalışmak hayli sıkıntı. Zira bırakın denetim edip gücünü sömürmeyi; çabucak hemen kendi galaksimiz olan Samanyolu Galaksisi hakkındaki ayrıntılarımız bile pek hudutlu.
Ancak düşünün ki, bir medeniyet hayli gelişmiş teknolojiler ile ve bilimde geldiği noktayla oldukçatan kendi Güneş Sistemi’ni denetim altına almış; sınırsız gücü var. bu biçimde bir medeniyet için farklı yıldız sistemleri ortası seyahat, epey daha ‘sıradan’ bir hale gelmiş olabilir. Örneğin Dünya ile Plüton içinde seyahat etmek üzere bir şeye dönüşmüş olabilir. Yani her ne kadar fazlaca fazla vakit alsa ve kaynak gerektirse de, imkansız değildir.
bu biçimdece bu gelişmiş Tip 2 medeniyet, daha gelişmiş olma yolunda farklı yıldız sistemlerini ziyaret edecek, kolonileşecek ve en sonunda da Tip 3 olabilmek için kendi galaksisindeki tüm sistemleri denetim altına alıp gücünü ve kaynaklarını kullanabilir hale getirmiş olacak.
Bu tipten bir medeniyetin sahip olduğu teknolojileri hayal etmek bile epeyce güç. Zira nihayetinde yıldızlar ortası seyahat edebilen ve bunu ‘kolay’ yapabilen; tüm galaksiye hükmeden bir tipten bahsediyoruz. Tahminen de karanlık hususun gizemlerini çözmüş, bizim bildiğimizden farklı fizik kurallarıyla hareket ediyor olabilirler. Işıktan süratli hareket etmenin yolunu bulmuş da olabilirler.
Kardaşev’in tanımladığı akıllı uzaylı medeniyet ‘tiplerine’ göz attığımıza nazaran biraz da her bir çeşitten medeniyet ile müsabaka olasılığımızı konuşalım.
Tip 1, Tip 2 ve Tip 3 medeniyetlerden rastgele biri mevcutsa, nasıl oluyor da hala tanışmamış olabiliyoruz?
Tip 1 medeniyetlerden konuşurken bahsetmiş olduğumiz üzere; insanlık olarak çabucak hemen Tip 1 medeniyet bile değiliz. Üstelik hem insanlığın tıpkı vakitte gezegenin gidişatını düşünürsek, bu kolay kolay da olmayacak. Yani aslında insanlık, her ne kadar yüzlerce ışık yılı uzaklara radyo sinyalleri gönderip kendini kainata tanıtmaya çalışan ‘akıllı’ bir tıp olsa da, kozmostan dönüp baktığımızda sözün tam manasıyla ‘görünmez’ bir çeşidiz.
Üstelik kainatın bir epeyce köşesinde çabucak hemen ‘medeniyetin’ bizim ulaştığımız düzeyine bile ulaşamamış; bizimle birebir çizgide ilerleyen ya da bir Tip 1 olmayı yeni yeni başarmış bir hayli çeşit olabilir. Ama az evvelden insanlık için söylemiş olduğimiz şey, onlar için de geçerli. Yani bu tipten bir gelişmişlik düzeyiyle aslında onlar da bir nevi görünmezler.
Bunu bilimsel olarak açıklayacak olursak da, bildiğiniz üzere insanlık olarak 200 ışık yılına kadar hayal bile edemeyeceğimiz uzaklıklara radyo sinyalleri gönderiyoruz. Ama bu ölçü bile galaksimizin 100 bin ışık yılı genişliğindeki devasa ölçülerini düşünecek olursak epey da büyük bir uzaklık değil. Ayrıyeten ne yazık ki 200 ışık yılı uzaklığa ilettiğimiz sinyallerin de epeyce büyük bir kısmı biraz yol katettikten daha sonra birer cızırtıdan ibaret oluyor. Bu ‘cızırtılar’ zeki bir ömür formuna işaret etmeyecek kadar anlamsızlaşıyor. Bu da biz ve bizim üzere muhtemel ‘akıllı’ medeniyetlerin kendi galaksisi ortasında bile keşfedilmesini çok sıkıntı hale getiriyor.
Tip 2 için bu durumu nasıl açıklayabiliriz? Burada da aslında emsal bir mantık yürütecek olursak; Tip 2 medeniyetlerin kendi güneş sistemlerine büsbütün hakim pozisyona gelmiş olmaları gerektiğini biliyoruz. Gezegenimize ‘yakın’ diyebileceğimiz yıldız sistemlerinin büyük çoğunluğu ise yaşama uygun olmayan genç yıldızlardan ve kızıl devlerden oluşuyor.
‘İletişim kurabileceğimiz’ yani sinyaller gönderip onlardan gelecek sinyalleri en azından birkaç yılda/on yılda alabileceğimiz kadar yakın olanlardan ise şimdiye kadar hiç bir işaret almadık. Yani ya bu galakside yalnızız ya da var olan tüm medeniyetler çabucak hemen en az bizim kadar ‘aciz’ olduğu için birbirimizi bulamadık. Bir öteki seçenekse uzaklardan, mesela 200 ışık yılı uzaktan gönderilen ve dün yola çıkan bir bildiri var ise bile, bize ulaşması 200 yıl sürecek. Yani, vakit da karşımızda büyük bir pürüz olarak duruyor.
Tip 3’e geldiğimizde ise artık ‘galaksisine hükmeden’ çok gelişmiş bi tipten bahsediyoruz. Bu çeşitten bir medeniyet var ise bile değişik bir galakside olması gerektiğini biliyoruz. Ayrıyeten fazlaca gelişmiş ve kim bilir ne üzere teknolojilerle, ne üzere bizim anlamanın kıyısından bile geçemeyeceğimiz fizik kanunlarıyla var olan bu cins için kendi kolonisini inşa eden bir karınca sürüsünden farksız olabiliriz…
Bir soru daha: Tip 3’ten daha gelişmiş medeniyetler olamaz mı?
Kardaşev’in 1964 yılında yayınlanan makalesinden daha sonra bu ölçeği genişletmeye yönelik bir epeyce bilim insanından çeşitli fikirler geldi. Kimi bilim insanları, Tip 4 ve Tip 5 olarak isimlendirebileceğimiz iki medeniyet tipi daha olabileceğini söylüyor. Bu iki tip medeniyetin galaksi ve muhteşem galaksi kümelerini denetim ediyor olabileceği tabir ediliyor. Fakat kestirim edeceğiniz üzere bu iki tipe dair de elimizde çabucak hemen bir işaret ya da uzak diyarlardan gelmiş bir selam yok.
Bu bahisteki en uç fikir ise bir ‘Tip Omega’ medeniyetin varlığı. Tüm cihanı hatta kainatları denetim eden, gücünü kullanan, gelişen ve daima büyümeye devam eden bir medeniyet hayal edin. bu biçimde bir medeniyetin gelişmesi için ne üzere şartlar gerekirdi, bahsetmiş olduğumiz bu hayali medeniyetin biyolojik ve fizikî olarak nasıl bir var oluşu var; yaşadıkları ‘üst evrende’ ne üzere fizik kanunları geçerli, asla bilemeyeceğiz.
Değişik bir açıdan bakacak olursak, ‘gelişmiş bir medeniyet’ olmayı bizim üzere tanımlamayan; yani güç üretimi-tüketimi ve ‘gelişmiş teknoloji’ yerine farklı bir bakış açısıyla ‘gelişmiş’ tipler bile olabilir… Bu da onları bulmanın her şeyden daha güç olacağı manasına geliyor.
Kardaşev Ölçeğin’nden ve mümkün uzaylı medeniyetlerin neler yapıp neler yapamayacaklarından bahsettik. Sizce uzaklarda bir yerlerde çabucak hemen tanışmadığımız, rastgele düzeyde bir medeniyet var mı? var ise da yakın bir gelecekte rastgele biriyle tanışacağımızı düşünüyor musunuz? Yanıtlarınızı ve bu hususta merak ettiklerinizi bizimle paylaşmayı unutmayın!
Son yüzyılda bilimde yaşanan çağ atlatan gelişmeler ve kainata bakış açımızın aldığı halle birlikte, artık ‘bu koca cihanda yalnız olamayız’ fikri pek kuvvetlendi. Zira kainatın büyüklüğünü daha düzgün anlamaya başladık. Hal bu biçimde olunca da, ‘ya bir yerlerde bizim üzere ya da daha gelişmiş medeniyetler var ise?’ diye sormaya başladık. Bu soruyu cevaplamak içinse ‘gelişmiş medeniyet’ teriminin sonlarını belirlememiz gerekti. Kardaşev Ölçeği, tam olarak bu tarifi getirdi. Gelin bir arada Kardaşev Ölçeğinin ne söz ettiğine ve gelişmiş medeniyetlerle ilgili mümkün senaryolarına göz atalım.
Öncelikle, Kardaşev Ölçeği nedir?
Kardaşev Ölçeği, birinci vakit içinderda 1964 yılında Sovyet astronom Nikolay Kardaşev tarafınca geliştirilen ve kozmosta var olabilecek medeniyetleri ürettikleri ve kullandıkları güç ölçüsüne bakılırsa tanımlayan bir sistem diyebiliriz. Dayandığı mantık ise en sıradan haliyle şöyleki; bir medeniyetin geliştikçe daha fazla güce ve daha fazla yere muhtaçlığı olacak. Haliyle de daima genişleyecek ve kendine yeni güç kaynakları arayacak.
Bu sisteme göre kozmostaki medeniyetler üç kategoride inceleniyor. Tip 1 – Gezegensel Medeniyetler, Tip 2 – Yıldızsal Medeniyetler ve Tip 3 – Galaktik Medeniyetler. Bu üç medeniyet çeşidi, etraflarındaki güç kaynaklarını ne kadar geniş kapsamda denetim edip kullanabildiklerine nazaran ayrışıyor.
Cihandaki muhtemel medeniyet senaryolarına bakış
Tip 1 – Gezegensel Medeniyetler
Kardaşev Ölçeği’ne göre Tip 1 olarak anılan Gezegensel Medeniyetler, yaşadıkları gezegen üstündeki tüm güç kaynaklarını denetim edip kullanabilmektedir. Kardaşev yazdığı 1964 tarihindeki makalede bu medeniyetleri ‘teknoloji düzeyi olarak Dünya’ya yakın’ olarak tanımlamıştır.
Bu tanımlamaya nazaran çabucak hemen insanlık olarak Tip 1 medeniyet bile değiliz ve olabilmemiz için de mevcut güç üretimi ölçümüzü neredeyse 100 bin kat artırmamız gerekiyor. Yani daha hayli yolumuz var. Lakin bir daha de kabaca hayal etmemiz gerekirse, insanlığın gelişmişlik düzeyi için gelecekte hayal ettiğimiz teknolojilerin pek birçoklarına sahip; bizden daha gelişmiş bir cins hayal edebiliriz. Ayrıyeten doğal ki bu cinsin yaşadığı gezegeni yok olma noktasına getirmemiş olması da gerekiyor… İnsanlığın bu düzeye önümüzdeki 100-200 yıl içinde bir müddetde gelmesi bekleniyor.
Tip 1 medeniyetler ya da bizim üzere çabucak hemen Tip 1 olamasa da o yolda ilerleyen medeniyetler, Samanyolu Galaksisi’sinde de bulunabilir. Lakin Tip 1 medeniyetler kozmosta neredeyse görünmezdir ve tesir alanı kendi gezegeniyle sonludur. ötürüsı ile şayet bir yerlerde varlarsa da, bulmamız şimdiki şartlar altında oldukça güç görünüyor.
Tip 2 – Yıldızsal Medeniyetler
Sıra geldi Tip 2 olarak anacağımız Yıldızsal Medeniyetler’e. Tip 2 medeniyetler için Kardaşev tarafınca yapılan tarif ‘kendi yıldızının tüm gücünü kullanabilen’ bir medeniyet. Tip 1’i tekrar düşünecek olursak; bir cins kendi gezegenindeki tüm güç kaynaklarını kullanmayı öğrendikten ve muhtemelen tüketme noktasına geldikten daha sonra; sırada ona en yakın ve en büyük güç kaynağı olan; kendi sisteminin yıldızı gelebilir. Ayrıyeten bir medeniyet geliştikçe daha fazla güce gereksinim duymanın yanında daha fazla ‘yayılmak da’ isteyecektir. Yani bir medeniyetin bu tipten bir gelişme yolu seçmiş olması pek beklenen.
Tip 2 medeniyetler bunu yaparken, bir daha 60’lı senelerda teorik fizikçi Freeman Dyson tarafınca ortaya atılan ‘Dyson küresi’ gibisi bir yapı inşa etmeyi seçebilir. Bu örnek, Kardaşev tarafınca kendi makalesinde de verilmiştir fakat bu sırf Tip 2 medeniyetlerin yapabileceklerini kavrayabilmemiz ismine verilmiş bir örnektir. çok gelişmiş bir medeniyet olan Tip 2, pek olağan kendi güneşinin gücünü olabilecek en yüksek randımanla kullanmanın diğer bir yolunu bulmuş olabilir.
Pekala Dyson küresi nedir? Dyson küresi, teorik fizikçi Freeman Dyson tarafınca sunulan ve bir medeniyetin uzayda ilerleyebileceği en muhtemel senaryolardan biri için tahlil sunan bir ‘proje’. Buna bakılırsa şayet akıllı bir medeniyet artık oldukça gelişmişse bir daha sonraki adım daha fazla yere yayılmak ve daha fazla güç elde etmek olacak. Bunu yapmak için de merkezdeki yıldızdan elde edebileceği tüm enerjiyi yakalamak isteyecek. Akabinde da merkezdeki yıldızın yörüngelerinde dönen ve pek sık yerleştirilmiş özel platformlar geliştirecek. bu biçimdece sonsuz bir güç kaynağı elde etmiş olacak ve büyümesi de hızlanacak.
İşte Kardaşev’in tanımladığı Tip 2 medeniyetin ‘eğer mümkünse’ bu biçimde bir projeyi yapabilecek düzeye gelmiş olması gerektiği düşünülüyor. bu biçimdece Tip 2 medeniyet, kendi yıldız sisteminin tamamının denetimini de ele geçirmiş olacak.
Yani Tip 2 için, insanlığın gelecekte Mars’tan Uranüs’e, Ay’dan Güneş’e; kendi sistemimize ilişkin tüm kaynakları denetim altına aldığını; bu sistemi denetim etmek için gereken tüm gelişmeleri tamamladığını düşünün. İşte Tip 2 medeniyet olmak, tam olarak bu biçimde bir şey. Şimdilerde bize en yakın gezegenlere uzay araçları gönderip incelemeler yapmak için bile ne kadar büyük bütçelerle ve vakit içinde yarıştığımızı düşünürsek, Tip 2 medeniyetlerin gelişmişlik düzeyini daha düzgün anlayabiliriz.
Tip 3 – Galaktik Medeniyetler
Kardaşev’in kaleme aldığı makalede tanımladığı son medeniyet çeşidi; kendi galaksisinin tüm güç kaynaklarını denetim edebilen bir cins haline gelmiş olmak. Bizim için bu cinsten bir gelişmişliği algılamaya çalışmak hayli sıkıntı. Zira bırakın denetim edip gücünü sömürmeyi; çabucak hemen kendi galaksimiz olan Samanyolu Galaksisi hakkındaki ayrıntılarımız bile pek hudutlu.
Ancak düşünün ki, bir medeniyet hayli gelişmiş teknolojiler ile ve bilimde geldiği noktayla oldukçatan kendi Güneş Sistemi’ni denetim altına almış; sınırsız gücü var. bu biçimde bir medeniyet için farklı yıldız sistemleri ortası seyahat, epey daha ‘sıradan’ bir hale gelmiş olabilir. Örneğin Dünya ile Plüton içinde seyahat etmek üzere bir şeye dönüşmüş olabilir. Yani her ne kadar fazlaca fazla vakit alsa ve kaynak gerektirse de, imkansız değildir.
bu biçimdece bu gelişmiş Tip 2 medeniyet, daha gelişmiş olma yolunda farklı yıldız sistemlerini ziyaret edecek, kolonileşecek ve en sonunda da Tip 3 olabilmek için kendi galaksisindeki tüm sistemleri denetim altına alıp gücünü ve kaynaklarını kullanabilir hale getirmiş olacak.
Bu tipten bir medeniyetin sahip olduğu teknolojileri hayal etmek bile epeyce güç. Zira nihayetinde yıldızlar ortası seyahat edebilen ve bunu ‘kolay’ yapabilen; tüm galaksiye hükmeden bir tipten bahsediyoruz. Tahminen de karanlık hususun gizemlerini çözmüş, bizim bildiğimizden farklı fizik kurallarıyla hareket ediyor olabilirler. Işıktan süratli hareket etmenin yolunu bulmuş da olabilirler.
Kardaşev’in tanımladığı akıllı uzaylı medeniyet ‘tiplerine’ göz attığımıza nazaran biraz da her bir çeşitten medeniyet ile müsabaka olasılığımızı konuşalım.
Tip 1, Tip 2 ve Tip 3 medeniyetlerden rastgele biri mevcutsa, nasıl oluyor da hala tanışmamış olabiliyoruz?
Tip 1 medeniyetlerden konuşurken bahsetmiş olduğumiz üzere; insanlık olarak çabucak hemen Tip 1 medeniyet bile değiliz. Üstelik hem insanlığın tıpkı vakitte gezegenin gidişatını düşünürsek, bu kolay kolay da olmayacak. Yani aslında insanlık, her ne kadar yüzlerce ışık yılı uzaklara radyo sinyalleri gönderip kendini kainata tanıtmaya çalışan ‘akıllı’ bir tıp olsa da, kozmostan dönüp baktığımızda sözün tam manasıyla ‘görünmez’ bir çeşidiz.
Üstelik kainatın bir epeyce köşesinde çabucak hemen ‘medeniyetin’ bizim ulaştığımız düzeyine bile ulaşamamış; bizimle birebir çizgide ilerleyen ya da bir Tip 1 olmayı yeni yeni başarmış bir hayli çeşit olabilir. Ama az evvelden insanlık için söylemiş olduğimiz şey, onlar için de geçerli. Yani bu tipten bir gelişmişlik düzeyiyle aslında onlar da bir nevi görünmezler.
Bunu bilimsel olarak açıklayacak olursak da, bildiğiniz üzere insanlık olarak 200 ışık yılına kadar hayal bile edemeyeceğimiz uzaklıklara radyo sinyalleri gönderiyoruz. Ama bu ölçü bile galaksimizin 100 bin ışık yılı genişliğindeki devasa ölçülerini düşünecek olursak epey da büyük bir uzaklık değil. Ayrıyeten ne yazık ki 200 ışık yılı uzaklığa ilettiğimiz sinyallerin de epeyce büyük bir kısmı biraz yol katettikten daha sonra birer cızırtıdan ibaret oluyor. Bu ‘cızırtılar’ zeki bir ömür formuna işaret etmeyecek kadar anlamsızlaşıyor. Bu da biz ve bizim üzere muhtemel ‘akıllı’ medeniyetlerin kendi galaksisi ortasında bile keşfedilmesini çok sıkıntı hale getiriyor.
Tip 2 için bu durumu nasıl açıklayabiliriz? Burada da aslında emsal bir mantık yürütecek olursak; Tip 2 medeniyetlerin kendi güneş sistemlerine büsbütün hakim pozisyona gelmiş olmaları gerektiğini biliyoruz. Gezegenimize ‘yakın’ diyebileceğimiz yıldız sistemlerinin büyük çoğunluğu ise yaşama uygun olmayan genç yıldızlardan ve kızıl devlerden oluşuyor.
‘İletişim kurabileceğimiz’ yani sinyaller gönderip onlardan gelecek sinyalleri en azından birkaç yılda/on yılda alabileceğimiz kadar yakın olanlardan ise şimdiye kadar hiç bir işaret almadık. Yani ya bu galakside yalnızız ya da var olan tüm medeniyetler çabucak hemen en az bizim kadar ‘aciz’ olduğu için birbirimizi bulamadık. Bir öteki seçenekse uzaklardan, mesela 200 ışık yılı uzaktan gönderilen ve dün yola çıkan bir bildiri var ise bile, bize ulaşması 200 yıl sürecek. Yani, vakit da karşımızda büyük bir pürüz olarak duruyor.
Tip 3’e geldiğimizde ise artık ‘galaksisine hükmeden’ çok gelişmiş bi tipten bahsediyoruz. Bu çeşitten bir medeniyet var ise bile değişik bir galakside olması gerektiğini biliyoruz. Ayrıyeten fazlaca gelişmiş ve kim bilir ne üzere teknolojilerle, ne üzere bizim anlamanın kıyısından bile geçemeyeceğimiz fizik kanunlarıyla var olan bu cins için kendi kolonisini inşa eden bir karınca sürüsünden farksız olabiliriz…
Bir soru daha: Tip 3’ten daha gelişmiş medeniyetler olamaz mı?
Kardaşev’in 1964 yılında yayınlanan makalesinden daha sonra bu ölçeği genişletmeye yönelik bir epeyce bilim insanından çeşitli fikirler geldi. Kimi bilim insanları, Tip 4 ve Tip 5 olarak isimlendirebileceğimiz iki medeniyet tipi daha olabileceğini söylüyor. Bu iki tip medeniyetin galaksi ve muhteşem galaksi kümelerini denetim ediyor olabileceği tabir ediliyor. Fakat kestirim edeceğiniz üzere bu iki tipe dair de elimizde çabucak hemen bir işaret ya da uzak diyarlardan gelmiş bir selam yok.
Bu bahisteki en uç fikir ise bir ‘Tip Omega’ medeniyetin varlığı. Tüm cihanı hatta kainatları denetim eden, gücünü kullanan, gelişen ve daima büyümeye devam eden bir medeniyet hayal edin. bu biçimde bir medeniyetin gelişmesi için ne üzere şartlar gerekirdi, bahsetmiş olduğumiz bu hayali medeniyetin biyolojik ve fizikî olarak nasıl bir var oluşu var; yaşadıkları ‘üst evrende’ ne üzere fizik kanunları geçerli, asla bilemeyeceğiz.
Değişik bir açıdan bakacak olursak, ‘gelişmiş bir medeniyet’ olmayı bizim üzere tanımlamayan; yani güç üretimi-tüketimi ve ‘gelişmiş teknoloji’ yerine farklı bir bakış açısıyla ‘gelişmiş’ tipler bile olabilir… Bu da onları bulmanın her şeyden daha güç olacağı manasına geliyor.
Kardaşev Ölçeğin’nden ve mümkün uzaylı medeniyetlerin neler yapıp neler yapamayacaklarından bahsettik. Sizce uzaklarda bir yerlerde çabucak hemen tanışmadığımız, rastgele düzeyde bir medeniyet var mı? var ise da yakın bir gelecekte rastgele biriyle tanışacağımızı düşünüyor musunuz? Yanıtlarınızı ve bu hususta merak ettiklerinizi bizimle paylaşmayı unutmayın!