Don kishot
New member
Uzun vakittir üzerinde yaşamakta olduğumuz Dünya gezegenine hayat veren Güneş, beraberinde bir fazlaca farklı gezegeni de tesiri altında tutuyor. Bu tesir üzerine kurulmuş olan sistem, Güneş Sistemi olarak isimlendiriliyor. Güneş Sistemi’ni oluşturan sekiz adet gezegen bulunuyor. Evet, neredeyse yüz yıl evvel keşfedilmiş olan Plüton’un 2006 yılında bir gezegen olmadığı, sadece bir cüce gezegen olduğuna karar verildi.
Güneş ile onun üzerine konseyi olan Güneş Sistemi’nin son noktası içinde yaklaşık 15 milyar ışık yılı ara var. Bu kenarda Heliopause ve onun da ötesinde Oort Bulutu bulunuyor. daha sonrası ise oldukça karışık. Lakin bahsimiz aslına bakarsanız ötesi değil, Güneş Sistemi’nde bulunan gezegenlerin ta kendisi. Gelin Güneş Sistemimizi oluşturan gezegenlere yakından bakalım ve her birinin öne çıkan özelliklerini nazaranlim.
Güneş Sistemi’ni oluşturan gezegenler ve öne çıkan özellikleri:
Merkür
Venüs
Dünya
Mars
Jüpiter
Satürn
Uranüs
Neptün
En küçük gezegen: Merkür
Güneş’e en yakın gezegen pozisyonunda olan Merkür, beraberinde Güneş Sistemimizdeki en küçük gezegendir. Çapı yaklaşık 4878 kilometre olan gezegen, Ay’dan yalnızca biraz daha büyüktür. Güneş’e epey daha yakın olduğu olduğu için Güneş etrafındaki çeşidini 88 günde tamamlar. Çıplak gözle görülebilen bir gezegen olduğu için Antik Yunan periyodunda keşfedilmiştir.
Merkür gezegeninde gündüz sıcaklığı 450 dereceyken gece sıcaklığı eksi 180 derecedir. Son derece ince olan atmosferi oksijen, sodyum, hidrojen, helyum ve potasyumdan oluşur. Bu ince atmosfer meteorlara mani olamadığı için yüzeyi tıpkı Ay üzere delik deşiktir. NASA’nın Messenger uzay aracı, Merkür’ün kuzey kutbunda donmuş su ve donmuş organik bileşenler tespit etmiştir.
En sıcak gezegen: Venüs
Güneş Sistemi’ndeki en sıcak gezegen olan Venüs’ün yüzey sıcaklığı ortalama 464 derecedir. Sera etkisinin uç bir meselain gözlemlendiği gezegenin atmosferi, zehirli sülfürik asit bulutlarından meydana gelmiştir. Venüs yüzeyinde o kadar yüksek bir basınç vardır ki bir insan rahatlıkla ezilerek ölebilir. bir hayli gezegenden farklı olarak doğudan batıya gerçek son derece yavaş döner.
Tüm bu alışılmadık özelliklerine karşın Venüs için Dünya’nın ikizi denmektedir. Zira boyutları neredeyse birebirdir ve daha da kıymetlisi, atmosferin pis bulutlarını sıyırdığınız vakit altındaki görünüm Dünya’ya hayli benzemektedir. 121.204 kilometre çapında olan Venüs, Güneş etrafındaki cinsini 225 günde tamamlar. Öbür gezegenlere göre fazlaca daha parlak olduğu için sık sık UFO zannedilir.
Bizim gezegen: Dünya
Canımız ciğerimiz bize ömür veren Dünyamız, Güneş Sistemi’ndeki Güneş’e en yakın üçüncü gezegendir. Üçte ikisi suyla kaplıdır, atmosferi azot ve oksijen bakımından zengindir. 12760 kilometre çapında olan Dünya, Güneş etrafındaki çeşidini 365.24 günde tamamlar. Güneş’in etrafında saniyede 29 kilometre hızlanan dönen Dünyamız, hayat olduğu bilinen tek gezegendir.
Bakteriler ve mikroplar için ülkü gezegen: Mars
Demir oksit tozuyla kaplı soğuk ve çöl gibisi bir gezegen olan Mars, yüzey renginin kırmızı olması niçiniyle kızıl gezegen olarak anılır. Mars yüzeyinde bulunan kayalıklar, dağlar, vadiler, kanyonlar ve kasırgalar Dünya ile benzerlik göstermektedir. Kızıl gezegen üzerinde yapılan incelemelere göre Mars evvelden epeyce daha sıcaktı ve üzerinde ırmaklar hatta okyanuslar bulunuyordu.
Mars’ın atmosferi son derece ince olduğu için yüzeyde sıvı bulunamıyor. Fakat gezegenin hem kuzey tıpkı vakitte güney kutbunda gayet büyük su buzularına rastlandı. İnsan için pek uygun görünmese bile Mars’ın şartları bir epey bakteri ve mikrop için uygun görünüyor. 6787 kilometre çapında olan Mars’ta günler bizimkinden biraz daha uzun sürüyor.
En büyük gezegen: Jüpiter
Güneş Sistemi’ndeki en büyük gezegen olan Jüpiter, NASA tarafınca bir gaz devi olarak anılıyor. Sistemde olan bütün gezegenlerin kütlesini toplasanız bile lakin Jüpiter’in yarısı ediyor. 139.822 kilometre çapında olan olan Jüpiter’in 80’e yakın uydusu bulunuyor. etrafında dönen bulutlar amonyak buzu, amonyak hidrosülfit kristalleri, su buzu ve su buharından oluşuyor.
Jüpiter etrafında dönen bu dev gaz bulutu birinci defa 1831 yılında astronom Samuel Heinrich Schwabe tarafınca keşfedildi. Bu bulutlar yaklaşık 10 bin mil genişliğinde bir fırtına oluşturuyorlar. Son yüzyılda bu fırtına kat be kat hızlandı. Jüpiter’in bu kadar fazlaca uydusu olmasının sebebi ise kuvvetli bir manyetik alana sahip olması.
Halkalı gezegen: Satürn
Güneş Sistemi’ndeki en bariz halkalara sahip olan Satürn, 120.500 kilometre çapındadır. Galileo tarafınca birinci sefer 17. yüzyılın birinci çeyreğinde keşfedilen Satürn’ün halkaları o kadar genişti ve yanında bulunan iki uydusu o kadar büyüktü ki onun üç kesimli özel bir sisteme sahip olduğu düşünüldü.
Satürn’ün bu dev halklarının nasıl oluştuğu hala kesin olarak bilinmiyor fakat buz ve kayalardan oluştuğu kesin. Hidrojen ve helyum bakımından varlıklı olan gezegenin 80’den çok uydusu bulunuyor.
Biraz yamuk gezegen: Uranüs
Uranüs için Güneş Sistemi’ndeki en alışılmadık gezegen demek mümkün zira kendisi biraz eğik duruyor. Tıpkı Venüs üzere o da doğudan batıya gerçek dönüyor. Ancak onu eşsiz yapan özelliği, ekvatorunun yörüngesine dik açıda olmasıdır. Yani kendi yörüngesi etrafında dönüyor diyebiliriz.
Hidrojen sülfürden yapılmış bulutlarla kaplı olan Uranüs, muhtemelen dev bir çürük yumurta üzere kokuyor. Kokusunun sebebi bilinmese de yan durmasının sebebi kestirim ediliyor. Uzmanlara göre günümüzden 4 milyar yıl evvel Dünyamızın iki katı büyüklüğünde bir gök cismi Uranüs’e çarptı. Bu çarpma daha sonrası Uranüs eğildi. Bu eğilmenin kararı olarak gezegendeki mevsimler 20 yıldan uzun sürüyor. Uranüs’ün ortalama sıcaklığı eksi 195 olsa da Güneş Sistemi’nde bir rekor olan eksi 224 derece sıcaklığı da görmüştür.
En soğuk gezegen: Neptün
Güneş Sistemi’ndeki en soğuk gezegen olan Neptün’ün ortalama sıcaklığı eksi 210 derecedir. Uranüs ile neredeyse birebir boyutlarda yani 49.530 kilometre çapında olan Neptün, Dünya’da olsa hayatı bitmiş oldurecek kadar kuvvetli rüzgarlarıyla biliniyor. Neptün’ün Güneş’e olan uzaklığı Dünya’dan 30 kat daha fazla.
Neptün’ü görsel olarak tespit etmemiz uzun vakit aldı lakin bundan hayli daha evvel matematiksel hesaplamalar kararında bu gezegenin var olduğu tespit edilmişti. Bu hesaplamalar yardımıyla Neptün bulundu diyebiliriz. Neptün’ün çekirdeği, Dünya çekirdeğinden 17 kat daha büyüktür.
Bonus: cüce gezegen Plüton
İlk defa 1930 yılında keşfedilen Plüton, sadece 2301 kilometre çapındadır. İnce atmosfere sahip, soğuk ve kayalık bir cüce gezegen olarak bilinen Plüton, buzlu lav püskürten volkanlara sahiptir. Yapısı gereği bir gezegene pek benzemediği için 2006 yılında cüce gezegen olarak sınıflandırılmasına karar verilmiştir.
Dünyamızın da ortasında bulunduğu Güneş Sistemi’ni oluşturan gezegenleri listeledik ve özetlemek gerekirse her birinin öne çıkan özelliklerinden bahsettik. Hem dış uzay tıpkı vakitte kendi sistemimiz hakkında yapılan uzay çalışmaları arttıkça öğrendiğimiz ayrıntıların yoğunluğu daha da artacaktır. Fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Güneş ile onun üzerine konseyi olan Güneş Sistemi’nin son noktası içinde yaklaşık 15 milyar ışık yılı ara var. Bu kenarda Heliopause ve onun da ötesinde Oort Bulutu bulunuyor. daha sonrası ise oldukça karışık. Lakin bahsimiz aslına bakarsanız ötesi değil, Güneş Sistemi’nde bulunan gezegenlerin ta kendisi. Gelin Güneş Sistemimizi oluşturan gezegenlere yakından bakalım ve her birinin öne çıkan özelliklerini nazaranlim.
Güneş Sistemi’ni oluşturan gezegenler ve öne çıkan özellikleri:
Merkür
Venüs
Dünya
Mars
Jüpiter
Satürn
Uranüs
Neptün
En küçük gezegen: Merkür
Güneş’e en yakın gezegen pozisyonunda olan Merkür, beraberinde Güneş Sistemimizdeki en küçük gezegendir. Çapı yaklaşık 4878 kilometre olan gezegen, Ay’dan yalnızca biraz daha büyüktür. Güneş’e epey daha yakın olduğu olduğu için Güneş etrafındaki çeşidini 88 günde tamamlar. Çıplak gözle görülebilen bir gezegen olduğu için Antik Yunan periyodunda keşfedilmiştir.
Merkür gezegeninde gündüz sıcaklığı 450 dereceyken gece sıcaklığı eksi 180 derecedir. Son derece ince olan atmosferi oksijen, sodyum, hidrojen, helyum ve potasyumdan oluşur. Bu ince atmosfer meteorlara mani olamadığı için yüzeyi tıpkı Ay üzere delik deşiktir. NASA’nın Messenger uzay aracı, Merkür’ün kuzey kutbunda donmuş su ve donmuş organik bileşenler tespit etmiştir.
En sıcak gezegen: Venüs
Güneş Sistemi’ndeki en sıcak gezegen olan Venüs’ün yüzey sıcaklığı ortalama 464 derecedir. Sera etkisinin uç bir meselain gözlemlendiği gezegenin atmosferi, zehirli sülfürik asit bulutlarından meydana gelmiştir. Venüs yüzeyinde o kadar yüksek bir basınç vardır ki bir insan rahatlıkla ezilerek ölebilir. bir hayli gezegenden farklı olarak doğudan batıya gerçek son derece yavaş döner.
Tüm bu alışılmadık özelliklerine karşın Venüs için Dünya’nın ikizi denmektedir. Zira boyutları neredeyse birebirdir ve daha da kıymetlisi, atmosferin pis bulutlarını sıyırdığınız vakit altındaki görünüm Dünya’ya hayli benzemektedir. 121.204 kilometre çapında olan Venüs, Güneş etrafındaki cinsini 225 günde tamamlar. Öbür gezegenlere göre fazlaca daha parlak olduğu için sık sık UFO zannedilir.
Bizim gezegen: Dünya
Canımız ciğerimiz bize ömür veren Dünyamız, Güneş Sistemi’ndeki Güneş’e en yakın üçüncü gezegendir. Üçte ikisi suyla kaplıdır, atmosferi azot ve oksijen bakımından zengindir. 12760 kilometre çapında olan Dünya, Güneş etrafındaki çeşidini 365.24 günde tamamlar. Güneş’in etrafında saniyede 29 kilometre hızlanan dönen Dünyamız, hayat olduğu bilinen tek gezegendir.
Bakteriler ve mikroplar için ülkü gezegen: Mars
Demir oksit tozuyla kaplı soğuk ve çöl gibisi bir gezegen olan Mars, yüzey renginin kırmızı olması niçiniyle kızıl gezegen olarak anılır. Mars yüzeyinde bulunan kayalıklar, dağlar, vadiler, kanyonlar ve kasırgalar Dünya ile benzerlik göstermektedir. Kızıl gezegen üzerinde yapılan incelemelere göre Mars evvelden epeyce daha sıcaktı ve üzerinde ırmaklar hatta okyanuslar bulunuyordu.
Mars’ın atmosferi son derece ince olduğu için yüzeyde sıvı bulunamıyor. Fakat gezegenin hem kuzey tıpkı vakitte güney kutbunda gayet büyük su buzularına rastlandı. İnsan için pek uygun görünmese bile Mars’ın şartları bir epey bakteri ve mikrop için uygun görünüyor. 6787 kilometre çapında olan Mars’ta günler bizimkinden biraz daha uzun sürüyor.
En büyük gezegen: Jüpiter
Güneş Sistemi’ndeki en büyük gezegen olan Jüpiter, NASA tarafınca bir gaz devi olarak anılıyor. Sistemde olan bütün gezegenlerin kütlesini toplasanız bile lakin Jüpiter’in yarısı ediyor. 139.822 kilometre çapında olan olan Jüpiter’in 80’e yakın uydusu bulunuyor. etrafında dönen bulutlar amonyak buzu, amonyak hidrosülfit kristalleri, su buzu ve su buharından oluşuyor.
Jüpiter etrafında dönen bu dev gaz bulutu birinci defa 1831 yılında astronom Samuel Heinrich Schwabe tarafınca keşfedildi. Bu bulutlar yaklaşık 10 bin mil genişliğinde bir fırtına oluşturuyorlar. Son yüzyılda bu fırtına kat be kat hızlandı. Jüpiter’in bu kadar fazlaca uydusu olmasının sebebi ise kuvvetli bir manyetik alana sahip olması.
Halkalı gezegen: Satürn
Güneş Sistemi’ndeki en bariz halkalara sahip olan Satürn, 120.500 kilometre çapındadır. Galileo tarafınca birinci sefer 17. yüzyılın birinci çeyreğinde keşfedilen Satürn’ün halkaları o kadar genişti ve yanında bulunan iki uydusu o kadar büyüktü ki onun üç kesimli özel bir sisteme sahip olduğu düşünüldü.
Satürn’ün bu dev halklarının nasıl oluştuğu hala kesin olarak bilinmiyor fakat buz ve kayalardan oluştuğu kesin. Hidrojen ve helyum bakımından varlıklı olan gezegenin 80’den çok uydusu bulunuyor.
Biraz yamuk gezegen: Uranüs
Uranüs için Güneş Sistemi’ndeki en alışılmadık gezegen demek mümkün zira kendisi biraz eğik duruyor. Tıpkı Venüs üzere o da doğudan batıya gerçek dönüyor. Ancak onu eşsiz yapan özelliği, ekvatorunun yörüngesine dik açıda olmasıdır. Yani kendi yörüngesi etrafında dönüyor diyebiliriz.
Hidrojen sülfürden yapılmış bulutlarla kaplı olan Uranüs, muhtemelen dev bir çürük yumurta üzere kokuyor. Kokusunun sebebi bilinmese de yan durmasının sebebi kestirim ediliyor. Uzmanlara göre günümüzden 4 milyar yıl evvel Dünyamızın iki katı büyüklüğünde bir gök cismi Uranüs’e çarptı. Bu çarpma daha sonrası Uranüs eğildi. Bu eğilmenin kararı olarak gezegendeki mevsimler 20 yıldan uzun sürüyor. Uranüs’ün ortalama sıcaklığı eksi 195 olsa da Güneş Sistemi’nde bir rekor olan eksi 224 derece sıcaklığı da görmüştür.
En soğuk gezegen: Neptün
Güneş Sistemi’ndeki en soğuk gezegen olan Neptün’ün ortalama sıcaklığı eksi 210 derecedir. Uranüs ile neredeyse birebir boyutlarda yani 49.530 kilometre çapında olan Neptün, Dünya’da olsa hayatı bitmiş oldurecek kadar kuvvetli rüzgarlarıyla biliniyor. Neptün’ün Güneş’e olan uzaklığı Dünya’dan 30 kat daha fazla.
Neptün’ü görsel olarak tespit etmemiz uzun vakit aldı lakin bundan hayli daha evvel matematiksel hesaplamalar kararında bu gezegenin var olduğu tespit edilmişti. Bu hesaplamalar yardımıyla Neptün bulundu diyebiliriz. Neptün’ün çekirdeği, Dünya çekirdeğinden 17 kat daha büyüktür.
Bonus: cüce gezegen Plüton
İlk defa 1930 yılında keşfedilen Plüton, sadece 2301 kilometre çapındadır. İnce atmosfere sahip, soğuk ve kayalık bir cüce gezegen olarak bilinen Plüton, buzlu lav püskürten volkanlara sahiptir. Yapısı gereği bir gezegene pek benzemediği için 2006 yılında cüce gezegen olarak sınıflandırılmasına karar verilmiştir.
Dünyamızın da ortasında bulunduğu Güneş Sistemi’ni oluşturan gezegenleri listeledik ve özetlemek gerekirse her birinin öne çıkan özelliklerinden bahsettik. Hem dış uzay tıpkı vakitte kendi sistemimiz hakkında yapılan uzay çalışmaları arttıkça öğrendiğimiz ayrıntıların yoğunluğu daha da artacaktır. Fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.