Don kishot
New member
Biz sırf ‘NASA Mars’a uzay aracı gönderdi’, ‘Çin, başarılı bir roket fırlatması gerçekleştirdi’, ‘BAE Mars yüzeyinden yeni manzaralar yakaladı’ üzere sayısız başlıkla haberlerini görsek de, günümüzde uzay çalışmaları tüm dünyanın birinci öncelikli çalışma alanlarından biri ve büyük bir ‘rekabetten’ kelam ediliyor.
Özellikle 50’li yılların ortasından sonuna kadar ABD ve SSCB içinde yaşanan ‘uzay yarışı’ sebebiyle uzayda rekabet kavramı bizim için yabancı değil. Lakin artık bunun bir ‘savaşa’ dönüşmüş olarak lanse edilmesi, geleceğe dair birtakım telaşlar yaratıyor. ABD’nin karşısındaki yeni rakip ise Çin. Pekala ortada hakikaten bir uzay savaşı var mı? Biraz yakından bakalım…
Uzay, yolun başında bir nevi savaş alanıydı…
ABD ile SSCB içindeki uzay yarışının yaşandığı devirde uzay, güç gösterisi yapılan ve bilim insanlarından fazla ‘milli savunmanın’ gorevlendirildiği bir alandı. Hatta o denli ki ABD’nin Ay’a ayak bastığı Apollo vazifeleriyle uydumuzu ziyaret eden 12 astronotundan sadece bir tanesi bilim insanıydı. Geri kalan herkes ekseriyetle pilotlardan oluşan ‘askeri personeldi’.
Çünkü uzay, hakimiyet kurulmamış ve beklenen kaynaklara hamile bir alan olarak görülmesinin yanında beraberinde ulusal güvenlik tehditlerinin yaşanabileceği bir alan olarak görülüyordu. Haliyle uzayda hakim güç olmak bir fazlaca sorunu çözebilecek, yeni ‘süper gücün’ oyun alanı olacaktı.
Ayrıca ülkeler bu ‘uzay yarışı’ sözünü ‘vergileriyle uzaya insan yollayan halkın’ uzay çalışmalarına bakışını değiştirip olumlamak için de kullandılar. Orada herkesi risk altına alan bir alan vardı ve hakim güç olmak güvenlik için kıymetliydi. Haliyle para harcamak da olağandı.
seneler içerisinde durum değişti, tüm ülkelerin uzay ajanslarında bakılırsavli bilim insanları birlikte çalışmaya başladı
Zaman içerisinde uzay çalışmalarına yönelik bu bakış açısı değişti. İşin içine bilim insanları daha fazla dahil olarak ‘uzay yarışı’ eksenini dünyanın her yerinden araştırmacıların birlikte çalıştığı ‘sonsuz bir araştırma alanı’ olarak yansıtmaya başladı.
Her ne kadar ABD ile birlikte bir hayli ülke uzay çalışmalarını ortaklaşa yürütebilse de, Çin bu mevzuda ‘yasaklı’ bir ülke. Örneğin Rusya ile ABD bile tıpkı uzay istasyonunda araştırmalar yaparken; Çin’in bırakın tıpkı uzay istasyonuna girmesini, Çinli bir vatandaşın NASA tesislerini ziyaret etmesi bile yasaklı… Gerekçe ise ‘ulusal güvenlik’…
Ayrıca tabii ki kimse hakkında konuşmasa da ‘lider koltuğunda’ oturan bir ülke var; ABD. Bunun niçini ise ABD’nin ‘uzay yarışı’ devri daha sonrasında da çalışmalarına orta vermeden devam etmesi, NASA’ya ayrılan bütçenin öteki ülkelerin uzay çalışmaları için ayırdığı bütçelere nazaran pek fazla olması ve uzay çalışmalarının toplumda kabul oranını artırarak bunu daima kılabilmesi diyebiliriz.
ABD bir yandan uzay çalışmalarında Çin’i ‘dışlayıp’ bir yandan NASA ile devlet denetiminde uzay çalışmalarına devam ederken; ABD’li özel şirketler de işin içine girdi. Mühendislik ve yazılım çalışmalarının ABD’de giderek gelişmesi ve güçlenmesi, NASA’ya ve özel SpaceX, Blue Origin üzere şirketlere bu alanda kolaylık sağlayarak çalışmaları hızlandırdı.
Ayrıca bir de, başka bir epeyce ülkede devam eden çalışmalara karşın, ABD bu mevzuda her vakit medyayı fazlaca kullanarak bol ölçüde ‘reklam yaptı’. Hatta bu yüzden NASA deyince herkes ‘aa evet’ derken ESA, CNSA, ISRO üzere kısaltmalar pek de bir şey tabir etmiyor…
Son senelerda ABD’nin ‘kuvvetli rakipleri’ artmaya başladı, işin rengi değişti
ABD’nin bu kimsenin artık ‘liderlik’ olarak anmadığı sessiz önderliğinde ilerleyen uzay çalışmalarında sakin geçen yılların akabinde son periyotta Birleşik Arap Emirlikleri’nden Hindistan’a, Çin’den Rusya’ya bir fazlaca ülkede değerli atılımlar gerçekleştirilmeye başlandı.
Birleşik Arap Emirlikleri Mars nazaranvi ile Mars’a uydusu Hope’u göndererek incelemeler yapmaya başladı. Rusya aslına bakarsan ABD’nin çabucak gerisinde konumlanmışken siyasi tansiyonun de artmasıyla kendi uzay istasyonunu kurarak Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan ayrılacağını deklare etti. Çin Ay bakılırsavlerinde suratını artırdı, hatta geçtiğimiz günlerde Ay’da yeni bir mineral keşfettiklerini deklare etti ve hem de Tiangong isimli uzay istasyonunun birinci iki modülünü fırlattı ve yörüngede kendi çalışma alanını oluşturmaya başladı.
Yani özetlemek gerekirse, Memleketler arası Uzay İstasyonu etrafında dönen, ‘barışçıl ve ortak çalışma’ olarak lanse edilen devrin sonunun geldiğini açıkça bakılırsabiliyoruz. Uzay çalışmalarında ismini duyuran ve kendini geliştiren tüm ülkeler, uzayda kendi varlıklarını daha kuvvetli oluşumlarla garanti altına alacakları adımlar atmaya başladılar…
Pentagon da NASA da ortalığı karıştıracak açıklamalar yapmaya başladı. Tamam da, ne oluyor ki?
Aslında bu içeriğe sebep olan ‘uzay savaşı’ tabirinin kaynağı ABD…
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, uzay çalışmaları noktasında bilhassa son periyottaki ‘UFO’ gelişmeleriyle sık sık karşımıza çıkıyor. Yayınlanan ‘UFO’ manzaralarıyla bir arada ‘ulusal güvenliğe tehdit’ üzere sözler de sık sık kullanılmaya başlandı. Yani ABD’de bu hususta yaratılan bir tansiyon var. Zira Pentagon bu imgelerde görülen ‘gizemli şeylerin’ ne olabileceğine dair araştırmalar yaparken her ihtimali göz önüne aldığını vurguluyor ve bunlardan biri de ‘rakiplerin geliştirdiği ve risk teşkil edebilecek araçlar’…
Tabii ki bu hususta evraklar de açıklamalar da sadece Pentagon’dan geldiği için üzerine fazla bir şey söylemek mümkün değil. Mevzuya NASA da dahil olmuş durumda ve hatta bu manzaralar NASA tarafınca kurulan özel bir takımla de incelenecek fakat çalışmalar çabucak hemen hayli yeni…
ABD’nin uzay, savaş, tehlike sözlerini kullandığı tek alan bu UFO imgeleri de değil. Daha geçtiğimiz aylarda NASA lideri Çin’in Ay çalışmalarını maksat göstererek ‘Ay’ı istila edecekler, kimseyi yanaştırmayacaklar’ tadında bir açıklama yaparak Çin’in uzay çalışmalarını ‘tehlike’ olarak gösterdi.
Çin o denli bir niyetleri olmadığını resmi kaynaklarca açıklayıp NASA liderini ayıplasa da, o fitil bir defa ateşlenmiş oldu. Çin, ABD’nin uzay çalışmalarında kendine yarattığı yeni şeytani rakip haline geldi.
Peki Çin ne yaptı da Pentagon’dan NASA’ya bütün ABD’yi bu kadar gerdi?
Aslında Çin sadece tıpkı ABD üzere uzayda farklı alanlarda türlü projeler geliştiriyor ve uygulamaya koyuyor. Lakin son senelerda suratını hayli artırdı ve art geriye değerli adımlar attı. Bu adımlar hakikaten de Çin’in ABD’yi geride bırakmasına yetecek süratte ve güçte adımlar lakin ABD hala daha açıkça önde…
Çin’in ABD açısından en rahatsız edici bulunan projeleri Ay’a gerçekleştirdiği misyonlar ve kendi uzay istasyonunu kuruyor olması diyebiliriz. Ayrıyeten Çin 2030 yılına kadar uzaydaki en büyük bir güç ve 2045’e kadar ise uzay teknolojileri konusunda dünya önderi olmak istediğini belirtiyor ve kestirim edersiniz ki bu sözler ABD’nin pek de güzeline gitmiyor.
Bir başka husus ise Çin’in ABD’ye ilişkin GPS sistemine bir alternatif olarak geliştirdiği BeiDou projesi. Lakin ABD, halihazırda kendi inhisarında olan bu kozun Çin’de de bulunmasını ‘tehlikeli’ buluyor. Zira Çin’in savaş durumlarında bu tipten bir gücü berbata kullanabileceğini düşünüyor. Pekala birebir ihtimal ABD için yok mu?…
NASA her ne kadar Ay’a bundan neredeyse 50 yıl evvel ayak basmış olsa da Çin Ay’ın ABD’nin çabucak hemen ulaşamadığı tarafına gitti. Beşerli Ay nazaranvleri, Ay üzerinde kurulacak üsler ve Ay’dan kaynak getirme üzere konularda ise Çin sürat kesmeden çalışmalarına devam ediyor ve bu alanlarda kelam sahibi olma konusunda oldukça kararlı görünüyor.
Benzer alanlarda Artemis üzere son periyotlarda ismini sık duyduğumuz vazifelerle Ay üstündeki hakimiyet mücadelesinde kuvvetli bir isim olmaya devam eden ABD, üstte da bahsetmiş olduğumiz açıklamalardan da anlayacağınız üzere bu bahiste kendisi kadar gelişmiş bir rakip istemiyor üzere görünüyor…
İki ülke içinde senelerdan beri süregelen siyasi ve ekonomik rekabet ve gerilim, ABD’nin Çin’e uzayda ‘müsaade etmeyi istememesi’ yüzünden ‘uzay savaşları’ üzere bir algı yaratılmasına da niye oldu.
Uzay çalışmaları için ‘kuvvetli bir düşman’ ABD’nin işine geliyor
ABD uzay çalışmaları için her yıl milyarlarca dolar harcıyor. Bütçesinin küçük bir kısmı olsa da, bilhassa halk sıhhati üzere konularda vatandaşları tarafınca sık sık eleştirilen ABD’nin NASA’ya ayırdığı bu bütçe, halktan reaksiyon gelmesine niye oluyor. Beşerler ‘biz fiyatsız sıhhat hizmeti alamazken vergilerimizi uzaya harcıyorsunuz’ tadında yansılar vererek hükümeti eleştiriyor.
Bu tenkitlerin önüne geçerek uzay çalışmalarını gerekli göstermek için ABD’nin işine en epey yarayacak şey iddia edeceğiniz üzere kuvvetli ve ‘korkutucu’ bir rakip. bu biçimdece ABD, uzay bütçesini halkına daha rahat açıklayabiliyor…
Peki Çin nitekim ABD’nin önüne geçecek kadar kuvvetli mü?
Bu hususta bilgiler gösteriyor ki Çin her ne kadar depara kalkmış olsa da şu an için ABD’yi geride bırakması üzere bir durum kelam konusu değil.
Uzayı militaristleştirmek ortada bir ‘düşman’ var ise daha kolay
Uzay çalışmaları her ne kadar günümüzde bilimsel çizgide ilerlese ve bu biçimde gündeme gelse de bu husus hem de önemli bir ‘askeri ulusal güvenlik meselesi’ olarak da ele alınıyor. Üstelik senaryolar sonsuz…
Örneğin Çin geçtiğimiz günlerde Ay’da yeni bir mineral bulduğunu deklare etti ve bu mineralin yakıt olarak kullanılabileceği argüman ediliyor. Lakin mineralin bulunduğu bölge, NASA’nın da Artemis bakılırsavleriyle gitmek istediği bir bölge. Bu bölgede bir kaynak bulunduysa, bunu çıkarmak kimin hakkı olacak? Bunu Mars için de düşünün…
Ya da casus uydulara karşı geliştirilen ve uyduları etkisiz hale getiren lazer silahları… Ya bir ülke başka ülkenin haberleşme uydularına saldırabilseydi? Ya da yörüngeye yerleştirilmesi planlanan bu çeşitten ‘silahlarla’ başka ülkelerin uzay istasyonlarına ziyan verebilseydi…
Biraz daha uç bir örnek; ya dünya dışı zeki bir hayat formu Dünya’ya saldırabilecek kadar yakınımıza gelseydi? Kendimizi nasıl korurduk?
İşte bu tipten senaryolar ve sorular üzerinden uzayı militaristleştirme eforu ne yazık ki mevcut ve bir daha ne yazık ki uzun vadede gerekliliğini daha hayli senaryoyla ‘kantılayacaklar’ üzere görünüyor…
Uzayda büyük bir rakibin olması, mesela NASA başkanının ‘Çin Ay’ı istila edecek’ gibi açıklamalar yapması bu tipten bir uğraşa çok sağlam bir yer hazırlıyor. ”Tabii ki yörüngede askerlerimiz ve silahlarımız olacak, sonuça ‘uzay savaşı’ var’‘…
Rekabet gerçek olsa da ortada bir savaş yok; en azından şimdilik…
Çin, Rusya, ABD üzere bu alanda artık gücünü bir hayli noktada kanıtlamış ülkeler içinde bir rekabet olduğu doğal ki su götürmez bir gerçek. Fakat bunun bir ‘uzay savaşı’ kıvamına gelmediğini de açıkça nazaranbiliyoruz. Burada sıkıntı bunun bir savaşa dönüştürülüp dönüştürülmeyeceği. Lakin söz konusu ‘insan’ olunca, savaşın da çabucak gerisinden geldiğini ne yazık ki biliyoruz…
İnsanlığın uzaydaki gelişmesinin nasıl bir çizgide ilerleyeceğini, uzak gelecekte medeniyetin ‘uzaya’ taşınması üzere gayelerle neler yaşanabileceğini kestirmek güç. Fakat temennimiz, insanlığı bir tıp olarak ileriye götürecek en kıymetli adımlardan biri olan uzay çalışmalarının her vakit ‘faydamıza’ ilerlemesi ve ‘savaş’ sözünün kullanılmadığı bir alan olması…
Uzayı her vakit büyüleyici ve öğretici; bilinmezlerle dolu ve hayran olunası bir yer olarak görüp araştırmak, bir öğretmen üzere görmek; gezegenimize yaptığımız üzere sonunu getirmeden yaklaşabilmek… Gerçekçi olmasa da, kim istemez ki…
Özellikle 50’li yılların ortasından sonuna kadar ABD ve SSCB içinde yaşanan ‘uzay yarışı’ sebebiyle uzayda rekabet kavramı bizim için yabancı değil. Lakin artık bunun bir ‘savaşa’ dönüşmüş olarak lanse edilmesi, geleceğe dair birtakım telaşlar yaratıyor. ABD’nin karşısındaki yeni rakip ise Çin. Pekala ortada hakikaten bir uzay savaşı var mı? Biraz yakından bakalım…
Uzay, yolun başında bir nevi savaş alanıydı…
ABD ile SSCB içindeki uzay yarışının yaşandığı devirde uzay, güç gösterisi yapılan ve bilim insanlarından fazla ‘milli savunmanın’ gorevlendirildiği bir alandı. Hatta o denli ki ABD’nin Ay’a ayak bastığı Apollo vazifeleriyle uydumuzu ziyaret eden 12 astronotundan sadece bir tanesi bilim insanıydı. Geri kalan herkes ekseriyetle pilotlardan oluşan ‘askeri personeldi’.
Çünkü uzay, hakimiyet kurulmamış ve beklenen kaynaklara hamile bir alan olarak görülmesinin yanında beraberinde ulusal güvenlik tehditlerinin yaşanabileceği bir alan olarak görülüyordu. Haliyle uzayda hakim güç olmak bir fazlaca sorunu çözebilecek, yeni ‘süper gücün’ oyun alanı olacaktı.
Ayrıca ülkeler bu ‘uzay yarışı’ sözünü ‘vergileriyle uzaya insan yollayan halkın’ uzay çalışmalarına bakışını değiştirip olumlamak için de kullandılar. Orada herkesi risk altına alan bir alan vardı ve hakim güç olmak güvenlik için kıymetliydi. Haliyle para harcamak da olağandı.
seneler içerisinde durum değişti, tüm ülkelerin uzay ajanslarında bakılırsavli bilim insanları birlikte çalışmaya başladı
Zaman içerisinde uzay çalışmalarına yönelik bu bakış açısı değişti. İşin içine bilim insanları daha fazla dahil olarak ‘uzay yarışı’ eksenini dünyanın her yerinden araştırmacıların birlikte çalıştığı ‘sonsuz bir araştırma alanı’ olarak yansıtmaya başladı.
Her ne kadar ABD ile birlikte bir hayli ülke uzay çalışmalarını ortaklaşa yürütebilse de, Çin bu mevzuda ‘yasaklı’ bir ülke. Örneğin Rusya ile ABD bile tıpkı uzay istasyonunda araştırmalar yaparken; Çin’in bırakın tıpkı uzay istasyonuna girmesini, Çinli bir vatandaşın NASA tesislerini ziyaret etmesi bile yasaklı… Gerekçe ise ‘ulusal güvenlik’…
Ayrıca tabii ki kimse hakkında konuşmasa da ‘lider koltuğunda’ oturan bir ülke var; ABD. Bunun niçini ise ABD’nin ‘uzay yarışı’ devri daha sonrasında da çalışmalarına orta vermeden devam etmesi, NASA’ya ayrılan bütçenin öteki ülkelerin uzay çalışmaları için ayırdığı bütçelere nazaran pek fazla olması ve uzay çalışmalarının toplumda kabul oranını artırarak bunu daima kılabilmesi diyebiliriz.
ABD bir yandan uzay çalışmalarında Çin’i ‘dışlayıp’ bir yandan NASA ile devlet denetiminde uzay çalışmalarına devam ederken; ABD’li özel şirketler de işin içine girdi. Mühendislik ve yazılım çalışmalarının ABD’de giderek gelişmesi ve güçlenmesi, NASA’ya ve özel SpaceX, Blue Origin üzere şirketlere bu alanda kolaylık sağlayarak çalışmaları hızlandırdı.
Ayrıca bir de, başka bir epeyce ülkede devam eden çalışmalara karşın, ABD bu mevzuda her vakit medyayı fazlaca kullanarak bol ölçüde ‘reklam yaptı’. Hatta bu yüzden NASA deyince herkes ‘aa evet’ derken ESA, CNSA, ISRO üzere kısaltmalar pek de bir şey tabir etmiyor…
Son senelerda ABD’nin ‘kuvvetli rakipleri’ artmaya başladı, işin rengi değişti
ABD’nin bu kimsenin artık ‘liderlik’ olarak anmadığı sessiz önderliğinde ilerleyen uzay çalışmalarında sakin geçen yılların akabinde son periyotta Birleşik Arap Emirlikleri’nden Hindistan’a, Çin’den Rusya’ya bir fazlaca ülkede değerli atılımlar gerçekleştirilmeye başlandı.
Birleşik Arap Emirlikleri Mars nazaranvi ile Mars’a uydusu Hope’u göndererek incelemeler yapmaya başladı. Rusya aslına bakarsan ABD’nin çabucak gerisinde konumlanmışken siyasi tansiyonun de artmasıyla kendi uzay istasyonunu kurarak Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan ayrılacağını deklare etti. Çin Ay bakılırsavlerinde suratını artırdı, hatta geçtiğimiz günlerde Ay’da yeni bir mineral keşfettiklerini deklare etti ve hem de Tiangong isimli uzay istasyonunun birinci iki modülünü fırlattı ve yörüngede kendi çalışma alanını oluşturmaya başladı.
Yani özetlemek gerekirse, Memleketler arası Uzay İstasyonu etrafında dönen, ‘barışçıl ve ortak çalışma’ olarak lanse edilen devrin sonunun geldiğini açıkça bakılırsabiliyoruz. Uzay çalışmalarında ismini duyuran ve kendini geliştiren tüm ülkeler, uzayda kendi varlıklarını daha kuvvetli oluşumlarla garanti altına alacakları adımlar atmaya başladılar…
Pentagon da NASA da ortalığı karıştıracak açıklamalar yapmaya başladı. Tamam da, ne oluyor ki?
Aslında bu içeriğe sebep olan ‘uzay savaşı’ tabirinin kaynağı ABD…
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, uzay çalışmaları noktasında bilhassa son periyottaki ‘UFO’ gelişmeleriyle sık sık karşımıza çıkıyor. Yayınlanan ‘UFO’ manzaralarıyla bir arada ‘ulusal güvenliğe tehdit’ üzere sözler de sık sık kullanılmaya başlandı. Yani ABD’de bu hususta yaratılan bir tansiyon var. Zira Pentagon bu imgelerde görülen ‘gizemli şeylerin’ ne olabileceğine dair araştırmalar yaparken her ihtimali göz önüne aldığını vurguluyor ve bunlardan biri de ‘rakiplerin geliştirdiği ve risk teşkil edebilecek araçlar’…
Tabii ki bu hususta evraklar de açıklamalar da sadece Pentagon’dan geldiği için üzerine fazla bir şey söylemek mümkün değil. Mevzuya NASA da dahil olmuş durumda ve hatta bu manzaralar NASA tarafınca kurulan özel bir takımla de incelenecek fakat çalışmalar çabucak hemen hayli yeni…
ABD’nin uzay, savaş, tehlike sözlerini kullandığı tek alan bu UFO imgeleri de değil. Daha geçtiğimiz aylarda NASA lideri Çin’in Ay çalışmalarını maksat göstererek ‘Ay’ı istila edecekler, kimseyi yanaştırmayacaklar’ tadında bir açıklama yaparak Çin’in uzay çalışmalarını ‘tehlike’ olarak gösterdi.
Çin o denli bir niyetleri olmadığını resmi kaynaklarca açıklayıp NASA liderini ayıplasa da, o fitil bir defa ateşlenmiş oldu. Çin, ABD’nin uzay çalışmalarında kendine yarattığı yeni şeytani rakip haline geldi.
Peki Çin ne yaptı da Pentagon’dan NASA’ya bütün ABD’yi bu kadar gerdi?
Aslında Çin sadece tıpkı ABD üzere uzayda farklı alanlarda türlü projeler geliştiriyor ve uygulamaya koyuyor. Lakin son senelerda suratını hayli artırdı ve art geriye değerli adımlar attı. Bu adımlar hakikaten de Çin’in ABD’yi geride bırakmasına yetecek süratte ve güçte adımlar lakin ABD hala daha açıkça önde…
Çin’in ABD açısından en rahatsız edici bulunan projeleri Ay’a gerçekleştirdiği misyonlar ve kendi uzay istasyonunu kuruyor olması diyebiliriz. Ayrıyeten Çin 2030 yılına kadar uzaydaki en büyük bir güç ve 2045’e kadar ise uzay teknolojileri konusunda dünya önderi olmak istediğini belirtiyor ve kestirim edersiniz ki bu sözler ABD’nin pek de güzeline gitmiyor.
Bir başka husus ise Çin’in ABD’ye ilişkin GPS sistemine bir alternatif olarak geliştirdiği BeiDou projesi. Lakin ABD, halihazırda kendi inhisarında olan bu kozun Çin’de de bulunmasını ‘tehlikeli’ buluyor. Zira Çin’in savaş durumlarında bu tipten bir gücü berbata kullanabileceğini düşünüyor. Pekala birebir ihtimal ABD için yok mu?…
NASA her ne kadar Ay’a bundan neredeyse 50 yıl evvel ayak basmış olsa da Çin Ay’ın ABD’nin çabucak hemen ulaşamadığı tarafına gitti. Beşerli Ay nazaranvleri, Ay üzerinde kurulacak üsler ve Ay’dan kaynak getirme üzere konularda ise Çin sürat kesmeden çalışmalarına devam ediyor ve bu alanlarda kelam sahibi olma konusunda oldukça kararlı görünüyor.
Benzer alanlarda Artemis üzere son periyotlarda ismini sık duyduğumuz vazifelerle Ay üstündeki hakimiyet mücadelesinde kuvvetli bir isim olmaya devam eden ABD, üstte da bahsetmiş olduğumiz açıklamalardan da anlayacağınız üzere bu bahiste kendisi kadar gelişmiş bir rakip istemiyor üzere görünüyor…
İki ülke içinde senelerdan beri süregelen siyasi ve ekonomik rekabet ve gerilim, ABD’nin Çin’e uzayda ‘müsaade etmeyi istememesi’ yüzünden ‘uzay savaşları’ üzere bir algı yaratılmasına da niye oldu.
Uzay çalışmaları için ‘kuvvetli bir düşman’ ABD’nin işine geliyor
ABD uzay çalışmaları için her yıl milyarlarca dolar harcıyor. Bütçesinin küçük bir kısmı olsa da, bilhassa halk sıhhati üzere konularda vatandaşları tarafınca sık sık eleştirilen ABD’nin NASA’ya ayırdığı bu bütçe, halktan reaksiyon gelmesine niye oluyor. Beşerler ‘biz fiyatsız sıhhat hizmeti alamazken vergilerimizi uzaya harcıyorsunuz’ tadında yansılar vererek hükümeti eleştiriyor.
Bu tenkitlerin önüne geçerek uzay çalışmalarını gerekli göstermek için ABD’nin işine en epey yarayacak şey iddia edeceğiniz üzere kuvvetli ve ‘korkutucu’ bir rakip. bu biçimdece ABD, uzay bütçesini halkına daha rahat açıklayabiliyor…
Peki Çin nitekim ABD’nin önüne geçecek kadar kuvvetli mü?
Bu hususta bilgiler gösteriyor ki Çin her ne kadar depara kalkmış olsa da şu an için ABD’yi geride bırakması üzere bir durum kelam konusu değil.
- ABD’nin 2021 yılı boyunca uzay çalışmalarına harcadığı para yaklaşık 55 milyar dolardı. Çin’de ise bu sayının yaklaşık 10 milyar dolar olduğu söz ediliyor.
- ABD yıllardır devam eden çalışmalarla bir fazlaca gezegenin yörüngesine uzay araçları gönderdi, devasa teleskoplar ile uzayda ‘göz’ pozisyonuna geldi, kuvvetli roketlerle sayısız fırlatma gerçekleştirdi. Çin’in ise Mars’da nazaranvde olan bir uzay aracı haricinde gezegen araştırmaları konusunda gidecek hayli yolu var.
- Çin insanlı Ay nazaranvleri için 2030 yılını hedeflerken, ABD bunu onlarca yıl evvel yaptı ve 2025’e kadar bir daha yapmayı hedefliyor.
Uzayı militaristleştirmek ortada bir ‘düşman’ var ise daha kolay
Uzay çalışmaları her ne kadar günümüzde bilimsel çizgide ilerlese ve bu biçimde gündeme gelse de bu husus hem de önemli bir ‘askeri ulusal güvenlik meselesi’ olarak da ele alınıyor. Üstelik senaryolar sonsuz…
Örneğin Çin geçtiğimiz günlerde Ay’da yeni bir mineral bulduğunu deklare etti ve bu mineralin yakıt olarak kullanılabileceği argüman ediliyor. Lakin mineralin bulunduğu bölge, NASA’nın da Artemis bakılırsavleriyle gitmek istediği bir bölge. Bu bölgede bir kaynak bulunduysa, bunu çıkarmak kimin hakkı olacak? Bunu Mars için de düşünün…
Ya da casus uydulara karşı geliştirilen ve uyduları etkisiz hale getiren lazer silahları… Ya bir ülke başka ülkenin haberleşme uydularına saldırabilseydi? Ya da yörüngeye yerleştirilmesi planlanan bu çeşitten ‘silahlarla’ başka ülkelerin uzay istasyonlarına ziyan verebilseydi…
Biraz daha uç bir örnek; ya dünya dışı zeki bir hayat formu Dünya’ya saldırabilecek kadar yakınımıza gelseydi? Kendimizi nasıl korurduk?
İşte bu tipten senaryolar ve sorular üzerinden uzayı militaristleştirme eforu ne yazık ki mevcut ve bir daha ne yazık ki uzun vadede gerekliliğini daha hayli senaryoyla ‘kantılayacaklar’ üzere görünüyor…
Uzayda büyük bir rakibin olması, mesela NASA başkanının ‘Çin Ay’ı istila edecek’ gibi açıklamalar yapması bu tipten bir uğraşa çok sağlam bir yer hazırlıyor. ”Tabii ki yörüngede askerlerimiz ve silahlarımız olacak, sonuça ‘uzay savaşı’ var’‘…
Rekabet gerçek olsa da ortada bir savaş yok; en azından şimdilik…
Çin, Rusya, ABD üzere bu alanda artık gücünü bir hayli noktada kanıtlamış ülkeler içinde bir rekabet olduğu doğal ki su götürmez bir gerçek. Fakat bunun bir ‘uzay savaşı’ kıvamına gelmediğini de açıkça nazaranbiliyoruz. Burada sıkıntı bunun bir savaşa dönüştürülüp dönüştürülmeyeceği. Lakin söz konusu ‘insan’ olunca, savaşın da çabucak gerisinden geldiğini ne yazık ki biliyoruz…
İnsanlığın uzaydaki gelişmesinin nasıl bir çizgide ilerleyeceğini, uzak gelecekte medeniyetin ‘uzaya’ taşınması üzere gayelerle neler yaşanabileceğini kestirmek güç. Fakat temennimiz, insanlığı bir tıp olarak ileriye götürecek en kıymetli adımlardan biri olan uzay çalışmalarının her vakit ‘faydamıza’ ilerlemesi ve ‘savaş’ sözünün kullanılmadığı bir alan olması…
Uzayı her vakit büyüleyici ve öğretici; bilinmezlerle dolu ve hayran olunası bir yer olarak görüp araştırmak, bir öğretmen üzere görmek; gezegenimize yaptığımız üzere sonunu getirmeden yaklaşabilmek… Gerçekçi olmasa da, kim istemez ki…