BERLİN – Sovyet lideri Leonid Brejnev’i Doğu Alman lider Erich Honecker’in ağzına dolgun bir öpücük bırakırken betimleyen Berlin Duvarı’na yaptığı şaşırtıcı duvar resmiyle tanınan Rus sanatçı-provokatör Dmitri Vrubel, Cumartesi günü Berlin’de öldü. 62 yaşındaydı.
Eşi ve uzun süredir sanatçı ortağı olan Victoria Timofeeva, nedeninin bir Covid-19 enfeksiyonuna bağlı kalp yetmezliği olduğunu söyledi.
Almanya’nın yeniden birleştiği 1990 yılında, Bay Vrubel, bir önceki yıl yıkılan Berlin Duvarı’nın ayakta kalan bir kısmına inen 21 ülkeden 117 sanatçıdan biriydi. Boya ve merdivenle, Bay Brezhnev ve Bay Honecker arasındaki bir öpücüğün 1979 tarihli bir fotoğrafının yaşamdan daha büyük bir versiyonunu yeniden yarattı.
Altına Rusça ve Almanca bir başlık yazdı: “Rabbim, bana bu ölümcül aşktan kurtulma gücü ver.”
O zamana kadar komünizm dünya çapında düşüyordu ve Sovyetler Birliği bu dünya için uzun sürmedi. Bay Honecker işsizdi ve Bay Brejnev ölmüştü.
Ancak duvar resmi, ölmekte olan bir sistemin çürümüş yöntemleri üzerine yıkıcı bir yorum olarak kendi başına bir hayat kazandı.
Alman Spiegel gazetesi 2009’da “Arka’nın diğer tüm çalışmalarından daha çok, eskimiş komünist liderlerin köhne imparatorluğuna karşı barışçıl zaferi simgeliyor” dedi.
Berlin gazetesi Tagesspiegel, onu “her türlü barışın, sevginin ve ihlalin sembolü” olarak nitelendirdi.
Görüntü, 1990’ların özgür, grafitili, sanatsal Berlin’inin bir amblemi haline geldi. Otuz yıldan fazla bir süredir, Berlin’de en çok fotoğraflanan duvar resimlerinden biri olmaya devam ediyor ve sayısız tişört, kupa ve kartpostalda çoğaltılıyor.
Bay Vrubel, resmi Fransız dergisi Paris Match’de gördüğü bir resimden kopyaladığını söyledi. Fotoğraf, Fransız foto muhabiri Régis Bossu tarafından 1979’da Doğu Berlin’de, daha sonra ünlü olacağı yerden sadece birkaç mil uzakta, Doğu Almanya’nın 30. yıldönümü vesilesiyle çekildi.
İki yaşlı devlet başkanının ağızlarına özensiz bir öpücük kondurması, birçok çağdaş Batılı izleyici için şok edici olsa da, birçoğu görüntünün tamamen sanatçının hayal gücünün eseri olduğunu varsaydı, bu jest Komünist liderler arasında belli bir gelenekti. Kim bunu dayanışmalarını sembolize etmek için kullandı.
Arkadaşları, Bay Vrubel’in, geçmiş bir dönemin kalıntısı olan Berlin Duvarı’nı boyamak istediği için deli olduğunu düşündüklerini, hükümet tarafından finanse edilen Goethe Enstitüsü ile 2013’te yaptığı bir röportajda anlattı. Ama bir şeylerin peşinde olduğunu biliyordu.
Bundan hiç şüphem yoktu, dedi. “Sadece çok eğlenceliydi.”
Gerçekten de, resmin hicivsel sadeliği ve şok etme gücü o kadar yankılandı ki, diğer liderler Bay Brejnev ve Bay Honecker’a boyun eğdiğinde, sık sık kopyalandı.
Rusya’nın Şubat ayında Ukrayna’yı işgal etmesinden sonra, duvar resmi geçici olarak, eski Almanya şansölyesi olan Rus enerji lobicisi Gerhard Schröder’i Rusya Devlet Başkanı Vladimir V. Putin’i kucaklayan bir tuval resmiyle kapladı.
2007’de Moskova’da Bay Vrubel ve eşi Victoria Timofeeva’nın siyasi ve ticari liderlerin resimlerinin yer aldığı bir sergi. Kredi… Natalia Kolesnikova/Agence France-Presse, Getty Images aracılığıyla
Dmitri Vrubel, iki mühendisin tek çocuğu olarak 14 Temmuz 1960’ta Moskova’da doğdu.
15 yaşında resim yapmaya başladı ve Moskova Devlet VI Lenin Pedagoji Enstitüsü’nün grafik arka bölümünde okudu. 18 yaşında evlendi ve ilk eşinden boşanıp bir oğlu olan Timofeeva Hanımla evlenmeden önce üç çocuğu oldu.
Ona ek olarak, üç oğlu Mikhail, Alexandr ve Artemy tarafından hayatta kaldı; kızı Natalya; ve dört torun.
Berlin duvar resmini boyadıktan sonra, Bay Vrubel 1990’da Moskova’ya döndü ve 2001’de Bay Putin’in 12 ruh halini yakalayan sınırlı sayıda bir takvimle orada bir miktar başarı elde etti.
2009’da, duvar resmi herhangi bir Berlin seyahat programında mutlaka görülmesi gereken bir durak haline geldikten çok sonra, yeniden boyamak için Berlin’e döndü.
Duvarın duvarlarla dolu kısmını yöneten East Side Gallery sanatçı kolektifi, yüzeyi temizletti ve sanatçılardan ünlü eserlerini daha dayanıklı boyalarla yeniden boyamalarını istedi. Bay Vrubel, sanatçılara çabaları için yalnızca 3.000 Euro ya da kabaca 3.000 dolar ödendiğini öğrendiğinde başlangıçta itiraz etti, ancak sonunda ücreti kabul etti ve yine de ünlü imajını yeniden boyadı.
Bu, iş için tek mali karşılığıydı. Bayan Timofeeva, kamu arka olduğu için, imajının telif hakkına sahip olmadığını ve mallardan hiçbir zaman bir kuruş indirim yapmadığını söyledi.
Bay Vrubel, ikinci versiyonun bir gelişme olduğuna inanıyordu. 2009’da Spiegel’e “Yirmi yılda daha iyi bir ressam oldum” dedi.
2010 yılında Berlin’e yerleşerek Rus gurbetçi topluluğunun demirbaşlarından biri oldu. Tony Prenzlauer Berg semtindeki küçük bir sergi alanında, o ve Bayan Timofeeva, insanların arka yaratmalarını ve onlarla etkileşim kurmalarını izleyebilecekleri bir açık stüdyo yarattı.
Berlin’deki diğer çalışmaları arasında, hem ünlülerin hem de sıradan insanların yüzlerine odaklanan bir dizi resim olan Evanjelik Projesi vardı.
Bayan Timofeeva, “Kimsenin bakmayacağı gazetelerden sıkıcı fotoğraflar çekti ve bunu arka plana attı” dedi. “Bu onun yöntemiydi.”
Son zamanlarda sanal gerçeklik ortamında çalışarak sanal gerçeklik gözlükleriyle izlenebilecek sergi alanları yarattı. Bayan Timofeeva, ona uzun zamandır özlemini duyduğu şeyi verdi: Sınırsız büyüklükte bir tuval.
Bay Vrubel ayrıca, 1990 yılında, bir muhalif ve insan hakları aktivisti olmadan önce termonükleer silahlar geliştiren nükleer fizikçinin onuruna, Berlin Duvarı’na, daha az bilinen ikinci bir duvar resmi çizdi: “Teşekkürler, Andrei Sakharov”.
2020’de Moskova’daki Devlet Tretyakov Galerisi’nde Bay Vrubel ve Bayan Timofeeva tarafından eski Rusya cumhurbaşkanı Boris Yeltsin’in bir resmi. Kredi… Shutterstock aracılığıyla Sergei Ilnitsky/EPA
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra Bay Vrubel, savaşın açık sözlü bir eleştirmeni oldu.
Ukrayna, Odessa’da doğan Timofeeva, “Şubat ayından bu yana tüm bu durum yüzünden gözlerimin önünde yanıyordu” dedi. “Çok öfkeliydi, çok üzgündü, çok utanıyordu.”
Ama bir anda aklına gelen bir eserle sonsuza dek tanınacak.
2013 röportajında “Berlin Duvarı’nı ilk gördüğümde, tam olarak neyi boyamak istediğimi biliyordum: Brezhnev ve Honecker” dedi.
“Berlin için bir resim” diye ekledi, “Almanlar için.”
Milana Mazaeva, Washington’dan gelen haberlere katkıda bulundu.
Eşi ve uzun süredir sanatçı ortağı olan Victoria Timofeeva, nedeninin bir Covid-19 enfeksiyonuna bağlı kalp yetmezliği olduğunu söyledi.
Almanya’nın yeniden birleştiği 1990 yılında, Bay Vrubel, bir önceki yıl yıkılan Berlin Duvarı’nın ayakta kalan bir kısmına inen 21 ülkeden 117 sanatçıdan biriydi. Boya ve merdivenle, Bay Brezhnev ve Bay Honecker arasındaki bir öpücüğün 1979 tarihli bir fotoğrafının yaşamdan daha büyük bir versiyonunu yeniden yarattı.
Altına Rusça ve Almanca bir başlık yazdı: “Rabbim, bana bu ölümcül aşktan kurtulma gücü ver.”
O zamana kadar komünizm dünya çapında düşüyordu ve Sovyetler Birliği bu dünya için uzun sürmedi. Bay Honecker işsizdi ve Bay Brejnev ölmüştü.
Ancak duvar resmi, ölmekte olan bir sistemin çürümüş yöntemleri üzerine yıkıcı bir yorum olarak kendi başına bir hayat kazandı.
Alman Spiegel gazetesi 2009’da “Arka’nın diğer tüm çalışmalarından daha çok, eskimiş komünist liderlerin köhne imparatorluğuna karşı barışçıl zaferi simgeliyor” dedi.
Berlin gazetesi Tagesspiegel, onu “her türlü barışın, sevginin ve ihlalin sembolü” olarak nitelendirdi.
Görüntü, 1990’ların özgür, grafitili, sanatsal Berlin’inin bir amblemi haline geldi. Otuz yıldan fazla bir süredir, Berlin’de en çok fotoğraflanan duvar resimlerinden biri olmaya devam ediyor ve sayısız tişört, kupa ve kartpostalda çoğaltılıyor.
Bay Vrubel, resmi Fransız dergisi Paris Match’de gördüğü bir resimden kopyaladığını söyledi. Fotoğraf, Fransız foto muhabiri Régis Bossu tarafından 1979’da Doğu Berlin’de, daha sonra ünlü olacağı yerden sadece birkaç mil uzakta, Doğu Almanya’nın 30. yıldönümü vesilesiyle çekildi.
İki yaşlı devlet başkanının ağızlarına özensiz bir öpücük kondurması, birçok çağdaş Batılı izleyici için şok edici olsa da, birçoğu görüntünün tamamen sanatçının hayal gücünün eseri olduğunu varsaydı, bu jest Komünist liderler arasında belli bir gelenekti. Kim bunu dayanışmalarını sembolize etmek için kullandı.
Arkadaşları, Bay Vrubel’in, geçmiş bir dönemin kalıntısı olan Berlin Duvarı’nı boyamak istediği için deli olduğunu düşündüklerini, hükümet tarafından finanse edilen Goethe Enstitüsü ile 2013’te yaptığı bir röportajda anlattı. Ama bir şeylerin peşinde olduğunu biliyordu.
Bundan hiç şüphem yoktu, dedi. “Sadece çok eğlenceliydi.”
Gerçekten de, resmin hicivsel sadeliği ve şok etme gücü o kadar yankılandı ki, diğer liderler Bay Brejnev ve Bay Honecker’a boyun eğdiğinde, sık sık kopyalandı.
Rusya’nın Şubat ayında Ukrayna’yı işgal etmesinden sonra, duvar resmi geçici olarak, eski Almanya şansölyesi olan Rus enerji lobicisi Gerhard Schröder’i Rusya Devlet Başkanı Vladimir V. Putin’i kucaklayan bir tuval resmiyle kapladı.
2007’de Moskova’da Bay Vrubel ve eşi Victoria Timofeeva’nın siyasi ve ticari liderlerin resimlerinin yer aldığı bir sergi. Kredi… Natalia Kolesnikova/Agence France-Presse, Getty Images aracılığıyla
Dmitri Vrubel, iki mühendisin tek çocuğu olarak 14 Temmuz 1960’ta Moskova’da doğdu.
15 yaşında resim yapmaya başladı ve Moskova Devlet VI Lenin Pedagoji Enstitüsü’nün grafik arka bölümünde okudu. 18 yaşında evlendi ve ilk eşinden boşanıp bir oğlu olan Timofeeva Hanımla evlenmeden önce üç çocuğu oldu.
Ona ek olarak, üç oğlu Mikhail, Alexandr ve Artemy tarafından hayatta kaldı; kızı Natalya; ve dört torun.
Berlin duvar resmini boyadıktan sonra, Bay Vrubel 1990’da Moskova’ya döndü ve 2001’de Bay Putin’in 12 ruh halini yakalayan sınırlı sayıda bir takvimle orada bir miktar başarı elde etti.
2009’da, duvar resmi herhangi bir Berlin seyahat programında mutlaka görülmesi gereken bir durak haline geldikten çok sonra, yeniden boyamak için Berlin’e döndü.
Duvarın duvarlarla dolu kısmını yöneten East Side Gallery sanatçı kolektifi, yüzeyi temizletti ve sanatçılardan ünlü eserlerini daha dayanıklı boyalarla yeniden boyamalarını istedi. Bay Vrubel, sanatçılara çabaları için yalnızca 3.000 Euro ya da kabaca 3.000 dolar ödendiğini öğrendiğinde başlangıçta itiraz etti, ancak sonunda ücreti kabul etti ve yine de ünlü imajını yeniden boyadı.
Bu, iş için tek mali karşılığıydı. Bayan Timofeeva, kamu arka olduğu için, imajının telif hakkına sahip olmadığını ve mallardan hiçbir zaman bir kuruş indirim yapmadığını söyledi.
Bay Vrubel, ikinci versiyonun bir gelişme olduğuna inanıyordu. 2009’da Spiegel’e “Yirmi yılda daha iyi bir ressam oldum” dedi.
2010 yılında Berlin’e yerleşerek Rus gurbetçi topluluğunun demirbaşlarından biri oldu. Tony Prenzlauer Berg semtindeki küçük bir sergi alanında, o ve Bayan Timofeeva, insanların arka yaratmalarını ve onlarla etkileşim kurmalarını izleyebilecekleri bir açık stüdyo yarattı.
Berlin’deki diğer çalışmaları arasında, hem ünlülerin hem de sıradan insanların yüzlerine odaklanan bir dizi resim olan Evanjelik Projesi vardı.
Bayan Timofeeva, “Kimsenin bakmayacağı gazetelerden sıkıcı fotoğraflar çekti ve bunu arka plana attı” dedi. “Bu onun yöntemiydi.”
Son zamanlarda sanal gerçeklik ortamında çalışarak sanal gerçeklik gözlükleriyle izlenebilecek sergi alanları yarattı. Bayan Timofeeva, ona uzun zamandır özlemini duyduğu şeyi verdi: Sınırsız büyüklükte bir tuval.
Bay Vrubel ayrıca, 1990 yılında, bir muhalif ve insan hakları aktivisti olmadan önce termonükleer silahlar geliştiren nükleer fizikçinin onuruna, Berlin Duvarı’na, daha az bilinen ikinci bir duvar resmi çizdi: “Teşekkürler, Andrei Sakharov”.
2020’de Moskova’daki Devlet Tretyakov Galerisi’nde Bay Vrubel ve Bayan Timofeeva tarafından eski Rusya cumhurbaşkanı Boris Yeltsin’in bir resmi. Kredi… Shutterstock aracılığıyla Sergei Ilnitsky/EPA
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra Bay Vrubel, savaşın açık sözlü bir eleştirmeni oldu.
Ukrayna, Odessa’da doğan Timofeeva, “Şubat ayından bu yana tüm bu durum yüzünden gözlerimin önünde yanıyordu” dedi. “Çok öfkeliydi, çok üzgündü, çok utanıyordu.”
Ama bir anda aklına gelen bir eserle sonsuza dek tanınacak.
2013 röportajında “Berlin Duvarı’nı ilk gördüğümde, tam olarak neyi boyamak istediğimi biliyordum: Brezhnev ve Honecker” dedi.
“Berlin için bir resim” diye ekledi, “Almanlar için.”
Milana Mazaeva, Washington’dan gelen haberlere katkıda bulundu.