Ay’ın Neden Daima Birebir Yüzünü Görürüz?

Don kishot

New member
Daha evvel gezegenimizin uydusu Ay, bize çarpmak üzere üzerimize yanlışsız gelseydi neler yaşanacağını sizlere açıklamıştık. çok kaotik bir senaryoya yer verdiğimiz o içeriğimizde Ay’ın gezegenimiz üstündeki kritik rollerine de değinmiştik. Bu içeriğimizde ise hâlihazırda birden fazla kişinin fark ettiği ama manalandırmakta zorlandığı bir duruma göz atacağız.

Gezegenimizin etrafında her 27 günde bir çeşidini tamamlayan Ay, bu mühlet zarfında bizlere daima birebir yüzünü gösteriyor. Bu duruma karşılık hazır bir yanıt olarak Ay’ın kendi etrafında dönmediğini ve bu sebeple onu birebir biçimde gördüğümüzü söyleyebilirsiniz. Ancak Ay’ın kendi etrafında döndüğünü de biliyoruz. Pekala bu biçimde nasıl oluyor da biz her vakit Ay’ın tıpkı yüzünü görüyoruz?

Ay hem kendi etrafında birebir vakitte gezegenimizin etrafında dönüyorsa onun her tarafını görmemiz gerekmez mi?


Ay’ın kendi etrafında ve Dünya’nın etrafında dönme suratını hesaba katmadığınızda bu soru, kulağa pek mantıklı geliyor. Aslında Ay baştan bu yana fazlaca defa bize gösterdiği yüzünü değiştirmeye çalıştı lakin Dünya, vakit ortasında bu durumun gerçekleşmesini engelleyerek uydusunu şimdiki hâline getirdi. Pekala bunu nasıl yaptı?

Dünya’nın etrafını 27 günde turlayan Ay’ın kendi etrafında bir tipi tamamlama müddeti de buna eşit. Yani 1 ayın sonunda hem bizim etrafımızda birebir vakitte kendi etrafında dönmüş oluyor.


Bu da her baktığımızda birebir yarım küreyi görmemize sebep oluyor. Ay’ın karanlık tarafını görmemizi engelleyen durum da tam olarak bu.

Ay’ın bize gösterdiği yüzde 50’lik kısmının biraz fazlasını belli vakit içinderda nazaranbiliyoruz. Bu fazlalık ise epeyce değil, görünmeyen kısmın yalnızca yüzde 9’unu kapsıyor. Yani Ay’ın yalnızca yüzde 59’luk kısmını Dünya’dan gorebiliyoruz.

Kaba anlatımın akabinde mantığı tam olarak oturtmak ismine ‘Kütleçekim kilidinin’ ne olduğunu sıradançe açıklayalım: Öncelikle biraz geçmişe gidelim


Senkronize dönüş
olarak da bilinen bu durum, bir gök cisminin yörüngesinde bulunduğu öbür cisme daima tıpkı yüzünü göstermesi manasına geliyor, tıpkı Ay meselade olduğu üzere. Ay her vakit bu biçimde değildi olağan olarak. Birinci oluşmaya başladığı periyotlarda Dünya ile pek uyumsuz bir sürate sahip olduğundan hem kendi etrafında birebir vakitte gezegenimizin etrafında dönme mühleti çok farklıydı.

Uzun vakit ortasında Dünya’nın uyguladığı yer çekimi kuvveti Ay’ın halinin bozulmasına yol açınca da suratında belli değişiklikler ortaya çıktı. Başımızda canlandırmak ismine, Dünya’da duran bizler, ayağımızda ve başımızda birbirinden fazlaca da farklı olmayan çekim kuvvetleri hissederiz.

Ama Dünya ve Ay içindeki aralık ve Ay’ın büyüklüğü, işleri değiştiriyor:


Bu durumda Ay’ın bize bakan tarafına, karanlık tarafa nazaran daha fazlaca çekim kuvveti uygulanıyor. Ay kendi etrafında döndüğü için kütleçekim merkezi de yüzünü Dünya’dan farklı bir tarafa çevirmeye çalışsaydı gezegenimizin çekim gücü onu olduğu noktada tutardı.

Yani şayet Ay olduğundan süratli ilerleseydi her seferinde Dünya, onu hizasında tutmaya çalışır, eski yerine getirirdi. Vakit ortasında Ay’ın kendi yörüngesi ile Dünya etrafındaki tipini tamamlama müddetini eşitleyen de bu oldu.

olağan olarak burada karşılıklı tesirler göze çarpıyor. Zira Ay birebir tesir kararında Dünya’ya karşı bir fren nazaranvi görmüş ve uzun vakit evvel yalnızca 6 saat olan gün müddetini bugünkü 24 saate çıkarmış.

Dünya’nın Ay’ın biçimini bozduğunu söylemiştik. Ay ise hal alması pek kolay olan okyanusların düzeylerini vakit zaman yükselterek bunu yapıyor:

Son olarak bunun Dünya-Ay ikilisine özel bir durum olmadığını, Güneş Sistemi’ndeki öbür gezegenlerde ve uydularında da görüldüğünü belirtelim. Bahis hakkındaki fikirlerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.

Kaynaklar: Astronomy, Uzay-Bilim, Conceptual Academy, Sky at Night Magazine, Evrim Ağacı
 
Üst