Don kishot
New member
Gezegenimizin Kuzey Yarım Küre’sinde yaşadığımız için uzaya daima aşikâr bir açıdan bakıyoruz, bu yüzden de Ay’ın spesifik bir görünümüne aşinayız.
Kuzey Yarım Küre’nin dışına hiç seyahat etmezseniz; sadece Avrupa, Kuzey Amerika, Asya ve Kuzey Kutbu’nda bulunursanız Ay’ı şimdi her vakit birebir biçimiyle görürsünüz. Güney Yarım Küre’ye, yani Güney Amerika, Güney Afrika, Avustralya yahut Yeni Zelanda üzere yerlere gittiğinizde ise Ay’ın tepetaklak göründüğünü fark edersiniz. Tıpkı biçimde, Güney Yarım Küre’de görünen gökyüzüne alıştıysanız Kuzey Yarım Küre’ye geçtiğinizde Ay’ı karşıt dönmüş bir biçimde görürsünüz.
Ay, fotoğraflarda yahut sinemalarda birçok vakit Kuzey Yarım Küre’deki haliyle göründüğü için Dünya’nın her yerinde bu biçimde göründüğü algısı oluşmuştur.
Ay’a Kuzey Yarım Küre’den bakmanın Güney Yarım Küre’den bakmaktan hiç bir ayrıcalığı bulunmamaktadır. Ancak biz Kuzey’i tarih boyunca “yukarı” istikameti olarak tanımladığımız için gök cisimlerini her vakit bizim bakış açımıza nazaran tasvir ettik. Bu niçinle, Kuzey Yarım Küre’den bakılınca Ay’ı zıt dönmüş olarak değil de düz olarak görmek ve çizimlere bu türlü aktarmak bize olağan gelir.
Şayet Kuzey Kutbu’nda yaşayan birisi “yukarı” bakacak biçimde durursa, Güney Kutbu’ndaki öteki bir kişinin başı da ayaklarının altındaki yeryüzüne göre “yukarı” bakacak biçimde durursa bu durumda ikisinin de başı büsbütün zıt taraflara bakmış olacaktır.
Kuzey Kutbu’nda yaşayan kişi, üst kısmı koyu bölgelerle kaplı, alt kısmı ise açık renkli, parlak olan bir Ay görürdü. Güney Kutbu’nda başı farklı istikamete yanlışsız bakan birisi için Ay’daki koyu bölgeler bu sefer Ay’ın alt tarafında görünürken, parlak kısım üst tarafta olacak biçimde görünürdü.
Şayet Kuzey ve Güney Kutbu’ndan Ekvator’a yanlışsız hareket edecek olsaydılar, “yukarı” tarafları Dünya’nın eğimi niçiniyle değişeceğinden, Ay’ın kendilerine nazaran dönmüş olduğunu görürlerdi.
Kuzey Kutbu’ndaki kişi, Kuzey Kutbu’ndan ayrılmayıp da Güney Kutbu’ndaki kişinin bakış açısından gökyüzünü görmek isteseydi, tam manasıyla amuda kalkması gerekirdi. Ancak bu türlü durarak da Güney Yarım Küre’de duran birisinin gördüğü şeyleri Dünya’nın şişkinliği(eğimi) niçiniyle bakılırsamezdi.
Ekvator’un 45 derece kuzeyinde yaşayan(Kuzey Kutbu ile Ekvator’un tam ortasında) ve Ekvator’un 45 derece güneyinde yaşayan (Güney Kutbu ile Ekvator’un tam ortasında) duran iki kişi düşünelim. Yerde, her ikisi de “yukarı” lakin birbirine nazaran 90 derece olacak biçimde bakıyor olsun. İki Ay gözlemcisi yer değiştirebilseydi, Ay’ın yaklaşık 90 derece döndüğünü söylerlerdi. Bu, üstteki Kuzey ve Güney Kutbu meselade belirtilen bakış açısının değişme olgusuyla tıpatıp birebirdir.
Yarım küre değişikliği yapıldığında yalnızca Ay’ın değil tüm gökyüzünün görünümü değişir.
Birtakım kuzey takımyıldızları güneyden gözlemlenemez. Ancak kuzeyde kışın gökyüzünde tespit edilmesi en kolay ve en parlak kadro yıldızlarından biri olan Orion iki yarım küreden de görülebilir. Tıpkı Ay’ın imgesi üzere Orion Takımyıldızı’nın da art plan yıldızlara bakılırsa tarafı ve biçimi, Dünya üstündeki gözlemcinin pozisyonuna bağlı olarak değişecektir.
Kuzey Yarım Küre’nin dışına hiç seyahat etmezseniz; sadece Avrupa, Kuzey Amerika, Asya ve Kuzey Kutbu’nda bulunursanız Ay’ı şimdi her vakit birebir biçimiyle görürsünüz. Güney Yarım Küre’ye, yani Güney Amerika, Güney Afrika, Avustralya yahut Yeni Zelanda üzere yerlere gittiğinizde ise Ay’ın tepetaklak göründüğünü fark edersiniz. Tıpkı biçimde, Güney Yarım Küre’de görünen gökyüzüne alıştıysanız Kuzey Yarım Küre’ye geçtiğinizde Ay’ı karşıt dönmüş bir biçimde görürsünüz.
Ay, fotoğraflarda yahut sinemalarda birçok vakit Kuzey Yarım Küre’deki haliyle göründüğü için Dünya’nın her yerinde bu biçimde göründüğü algısı oluşmuştur.
Ay’a Kuzey Yarım Küre’den bakmanın Güney Yarım Küre’den bakmaktan hiç bir ayrıcalığı bulunmamaktadır. Ancak biz Kuzey’i tarih boyunca “yukarı” istikameti olarak tanımladığımız için gök cisimlerini her vakit bizim bakış açımıza nazaran tasvir ettik. Bu niçinle, Kuzey Yarım Küre’den bakılınca Ay’ı zıt dönmüş olarak değil de düz olarak görmek ve çizimlere bu türlü aktarmak bize olağan gelir.
Şayet Kuzey Kutbu’nda yaşayan birisi “yukarı” bakacak biçimde durursa, Güney Kutbu’ndaki öteki bir kişinin başı da ayaklarının altındaki yeryüzüne göre “yukarı” bakacak biçimde durursa bu durumda ikisinin de başı büsbütün zıt taraflara bakmış olacaktır.
Kuzey Kutbu’nda yaşayan kişi, üst kısmı koyu bölgelerle kaplı, alt kısmı ise açık renkli, parlak olan bir Ay görürdü. Güney Kutbu’nda başı farklı istikamete yanlışsız bakan birisi için Ay’daki koyu bölgeler bu sefer Ay’ın alt tarafında görünürken, parlak kısım üst tarafta olacak biçimde görünürdü.
Şayet Kuzey ve Güney Kutbu’ndan Ekvator’a yanlışsız hareket edecek olsaydılar, “yukarı” tarafları Dünya’nın eğimi niçiniyle değişeceğinden, Ay’ın kendilerine nazaran dönmüş olduğunu görürlerdi.
Kuzey Kutbu’ndaki kişi, Kuzey Kutbu’ndan ayrılmayıp da Güney Kutbu’ndaki kişinin bakış açısından gökyüzünü görmek isteseydi, tam manasıyla amuda kalkması gerekirdi. Ancak bu türlü durarak da Güney Yarım Küre’de duran birisinin gördüğü şeyleri Dünya’nın şişkinliği(eğimi) niçiniyle bakılırsamezdi.
Ekvator’un 45 derece kuzeyinde yaşayan(Kuzey Kutbu ile Ekvator’un tam ortasında) ve Ekvator’un 45 derece güneyinde yaşayan (Güney Kutbu ile Ekvator’un tam ortasında) duran iki kişi düşünelim. Yerde, her ikisi de “yukarı” lakin birbirine nazaran 90 derece olacak biçimde bakıyor olsun. İki Ay gözlemcisi yer değiştirebilseydi, Ay’ın yaklaşık 90 derece döndüğünü söylerlerdi. Bu, üstteki Kuzey ve Güney Kutbu meselade belirtilen bakış açısının değişme olgusuyla tıpatıp birebirdir.
Yarım küre değişikliği yapıldığında yalnızca Ay’ın değil tüm gökyüzünün görünümü değişir.
Birtakım kuzey takımyıldızları güneyden gözlemlenemez. Ancak kuzeyde kışın gökyüzünde tespit edilmesi en kolay ve en parlak kadro yıldızlarından biri olan Orion iki yarım küreden de görülebilir. Tıpkı Ay’ın imgesi üzere Orion Takımyıldızı’nın da art plan yıldızlara bakılırsa tarafı ve biçimi, Dünya üstündeki gözlemcinin pozisyonuna bağlı olarak değişecektir.