Alışılmadık New York tiyatrolarında yenilikçi, sıra dışı gösterilerin yanı sıra Broadway’deki bir düzineden fazlası dahil olmak üzere ana akım yapımlardaki rolleriyle tanınan oyun yazarı ve oyuncu Jeff Weiss, 18 Eylül’de Macungie, Pa’da öldü. ., Allentown yakınlarında. 82 yaşındaydı.
Kardeşi Steve, nedenin metastaz yapmış prostat kanseri olduğunu söyledi.
Bay Weiss, 1960’lardan başlayarak New York’taki deneysel tiyatro sahnesinde önemli bir figürdü. Oyunları West Village’daki Caffe Cino’da, Aşağı Doğu Yakası’ndaki La MaMa’da ve kışkırtıcı ve tuhaflarıyla tanınan Manhattan’daki diğer mekanlarda görüldü. Bunlar arasında tiyatroda ve hayattaki ortağı Carlos Ricardo Martinez ile birlikte yönettiği bir Lower East Side vitrin tiyatrosu olan kendi Good Medicine and Company de yer alıyor. Oyunları bazen büyüdüğü Allentown’da da sahnelendi.
Yazdığı eserleri sınıflandırmak imkansızdı ve geleneksel olay örgüsü tanımına uygun değildi. “FOB”da (1972), Bay Weiss sahnede geçirdiği zamanın çoğunu soğuk suyla dolu bir küvete dalarak geçirdi. Bay Weiss’in AIDS krizine tepkisi olan “Kısayol Tuşları” (1992), bir seri katil hakkında bir gece yarısı dizisiydi.
Bazı performansları dört saat, beş saat, hatta sekiz saat sürdü. En iyi bilinen ve en iddialı çalışmasının onlarca yıl sürdüğü söylenebilir. Adı “… Ve Kira Böyle Ödeniyor.” Bölüm I ilk olarak 1966’da sahnelendi. Bölüm IV 1984’te çıktı.
Bay Weiss, “… Ve Kira Bu Nasıl Ödenir, Bölüm III” de dahil olmak üzere bazı eserlerinde tüm karakterleri canlandırdı – ve çok şey olabilir. Diğerlerinde, diğer aktörler için roller yaptı ve onlardan olağanüstü taleplerde bulunabilirdi. Örneğin, “… Ve Kira Ödenmesi Bu Şekilde, Kısım IV”, koşu ilerledikçe daha fazla eklenen düzinelerce sahneden oluşuyordu ve herhangi bir sırayla sunulabilirlerdi.
Onlarca yıldır onunla birlikte çalışan aktör ve müzisyen Nicky Paraiso, “Jeff, gösteriden bir saat önce belirli bir akşam için siparişi gönderir” dedi.
Aktris Kate Valk, “Conrad Gehrhardt’ın İtirafları” altyazılı “Bölüm IV”ün baş karakterini Bay Weiss’in oynadığı zorlu maceranın bir parçasıydı.
Bayan Valk e-postayla “Conrad bir manyak mıydı?” dedi. Ya da manyağı oynayan bir aktör? Jeff’in işinde yürüdüğü nokta buydu. Her zaman biraz tehlikeli hissettirdi.”
“Onunla sahnede performans sergilemek,” diye ekledi, “tam orada, onun görkemli çılgınlığının içinde, erkeksi ve canlı olmaktı.”
Bay Weiss’in en çok bilinen ve en iddialı çalışması olan “…Ve Kira Böyle Alınır” için 1966 tarihli bir afiş. Kredi… La Mama Arşivleri
Bay Weiss, 1966’da Aşağı Doğu Yakası’ndaki La MaMa’da “…Ve Kira Ödenmesi Bu Şekilde”de sahne alıyor. Kredi… La MaMa Arşivleri
Olup bitenler, geleneksel bir oyun bekleyen herkes için zorlu bir kızak olabilir. 1982’de, Allentown’daki Muhlenberg Koleji’nin tiyatro bölümünün başkanı olan Charles Richter, okula “Son Nefesler” adlı bir Weiss oyunu getirdiğinde, bu oyunun Allentown gazetesi The Morning Call’a çekiciliğini anlatırken açık sözlüydü.
“Avangart oyunu düşünmezdim” dedi. “Bence kategorizasyona meydan okuyor. Kısmen vodvil, kısmen entelektüel, kısmen bariz sansasyon. Seyircinin büyük bir bölümünün bunu anlamayacağını düşünüyorum.”
Yine de yeterince insan, Bay Weiss’in deneysel tiyatro dünyasının ötesine uzanan bir takipçi kitlesi edinmesini sağladı. “Kiralık” eserinin IV. Kısmı, 1984 yazında SoHo’da Wooster Group üyeleriyle yapılan bir prodüksiyon sırasında The New York Times’da Mel Gussow’dan olumlu bir uyarı aldı.
Bay Gussow, “Oyun, klimasız Gösteri Garajında dördüncü saatine girerken,” diye yazdı, “biri uzun zaman önce rahatsızlığı Weiss’ın bir yaşam biçimi olarak kabul etmişti. Akşamın aşırılıkları olmasına rağmen, aynı zamanda teatral hayal gücünün içgüdüsel bir yatırımı da vardı.”
Bay Weiss’in dikkatini çeken biri, bir hayran ve arkadaş olan ve 1986’da Joseph Papp’ın Halk Tiyatrosu için Hamlet’i oynamaya hazırlanan aktör Kevin Kline’dı.
Bay Kline e-postayla, “Oyunculuk sürecinde Oyuncu Kral’ı hangi aktörün oynayabileceğini düşünmeye çalışıyordum,” dedi, “Hamlet’e hem ilham verebilecek hem de şaşırtabilecek biri, kendisi kadar insancıl olduğu kadar arsızca histrionik biri. Bana göre Jeff adamdı.”
Bay Weiss’in tiyatrosuna seçmelere katılmayı düşünüp düşünmeyeceğini soran bir not bıraktı, ancak bu ihtimal pek olası görünmüyordu; Birkaç yıl önce, Bay Weiss bir Halk gösterisinde yer aldı, ancak geleneksel tiyatronun taleplerini karşılayamadığından geri çekildi.
Bay Kline, “Sürpriz bir şekilde, olumlu yanıt verdi” dedi. “İçeri girdi ve yönetmen Liviu Ciulei için seçmelere katıldı, o kadar nakavt oldu ki ondan sadece Oyuncu Kral’ı değil, aynı zamanda Hamlet’in babasının ve Osric’in hayaletini de oynamasını istedi. Ona doyamadı.”
Bay Weiss, onu seçmenin bir risk olduğunu kabul etti.
1986’da The Times’a şunları söyledi: “Prova için gelip gelmeyeceğime ve ne kadar dayanacağıma dair tiyatroda bahse girdiler. Olası bir başarı karşısında kaçmakla ün yaptım.”
Başarılı o yaptı.
Bay Gussow, incelemesinde “Bay Kline’ın yanında en ilgi çekici oyunculuk, kendine özgü bir aktör ve deneysel tiyatroda oyun yazarı olan Jeff Weiss’ten geliyor” diye yazdı. Bay Weiss, diye yazmıştı, “klasikler için şimdiye kadar saklı kalmış bir yeteneği ortaya çıkarıyor.”
Bu performans, Bay Weiss için daha geleneksel oyunculuk işleri başlattı. Bunlar arasında 1988’de Glenda Jackson ve Christopher Plummer ile birlikte “Macbeth”te Broadway görünümleri, o yıl “Kasabamız”ın yeniden canlanması, 1996’da “Şimdiki Kahkaha”, 2001’de “Aşkın İcadı” ve 2003’te “Henry IV” yer aldı. Bay Kline’ın da dahil olduğu bir oyuncu kadrosuyla.
Bay Weiss, 2003 yılında New York Tiyatro Atölyesi’nde Peter Gaitens’in Michael Cunningham’ın romanından uyarlaması olan “Flesh and Blood”daki drag queen de dahil olmak üzere yüksek profilli Off Broadway yapımlarında çalıştı. “Mr. Weiss müthiş,” diye yazdı Ben Brantley, The Times’a, “beklenen, kalabalığı memnun eden notaları titreştirirken daha koyu, daha karmaşık bir bas hattı sağlıyor.”
Bay Weiss kendini başka yerlerde aranırken buldu. “Law & Order” adlı televizyon dizisinin birçok bölümünde yargıç olarak yer aldı. 1990’da Princeton, NJ’deki McCarter Tiyatrosu’nda büyük beğeni toplayan “A Christmas Carol”ın sezonluk yapımında Ebenezer Scrooge rolünü üstlendi. Francis X. Kuhn bu prodüksiyonu yönetti.
Bay Kuhn, e-posta ile “Profesyonel bir aktör olan Jeff, bana şehir merkezindeki tiyatro ‘haydut’ olarak tanımlandı” dedi. “Ama cömert ve canlandırıcı bir işbirlikçi olduğunu kanıtladı.”
Bay Kuhn, “Scrooge’un ruhsal yolculuğunu keşfetmeye ve paylaşmaya derinden ve kesinlikle bağlıydı” diye ekledi. “Önemsediği ve seyirciyi bu konuda çılgına çevirdiği şey buydu.”
Bay Weiss ve Cherry Jones, 2003 yılında bir Off Broadway prodüksiyonunda “Flesh and Blood”da. Kredi… Sara Krulwich/The New York Times
Jeffrey George Weiss, 30 Nisan 1940’ta Reading, PA’da doğdu ve Allentown’da büyüdü. Babası Benjamin bir çimento şirketinde yöneticiydi ve annesi Helen (Eagle) Weiss bir ev hanımıydı.
Bay Weiss ilk oyunlarını ergenlik çağından önce yazdı. Ancak örgün eğitim ona göre değildi.
1986’da The Times’a “Okuldan oldukça düzenli bir şekilde atıldım, çünkü bir kesik ve bir tür nevrotiktim” dedi, “bu yüzden 16 yaşındayken ayrıldım.”
Kısa süre sonra New York’taydı ve Bay Martinez ile tanışmıştı. Good Medicine ve Company tiyatrolarında 10 koltuk vardı ve ilk yıllarda elektrik yoktu.
Bay Weiss’in uzun süredir birlikte çalıştığı Bay Paraiso, “İnsanlar bir Jeff Weiss gösterisine el feneri getirmeyi öğreneceklerdi” dedi.
Bilet geliri hızlı bir şekilde kullanıldı – akşam yemeğini satın almak, oyunculara sunulmak için.
Bay Weiss, 1988’de The Pittsburgh Press’e “Ben sahnedeyken,” dedi, “Carlos yukarıda yemek yapıyordu, bu yüzden gösteri bittiğinde yemek hazır olacaktı.”
Bay Weiss, 1997’de Allentown’a geri döndü, ancak New York yapımlarında görünmeye devam etti. Erkek kardeşi, Bay Weiss’in yaşlanan annelerinin yanında olmak istediğini söyledi. Bay Martinez ona katıldı ve Bay Martinez Parkinson hastalığına yakalandığında Bay Weiss onunla ilgilendi, dedi Bay Paraiso.
Bay Martinez 2017’de öldü. Bay Weiss’ın kardeşi, hayatta kalan tek kişi.
Bay Kline, sahne dışında da canlı bir kişiliği hatırladı.
Jeff gülmeyi severdi, dedi. “Onunla birlikte olmak, tıpkı oyunlarını izlemek gibi sizi sersemletebilir. Onun gibisi yoktu.”
Kardeşi Steve, nedenin metastaz yapmış prostat kanseri olduğunu söyledi.
Bay Weiss, 1960’lardan başlayarak New York’taki deneysel tiyatro sahnesinde önemli bir figürdü. Oyunları West Village’daki Caffe Cino’da, Aşağı Doğu Yakası’ndaki La MaMa’da ve kışkırtıcı ve tuhaflarıyla tanınan Manhattan’daki diğer mekanlarda görüldü. Bunlar arasında tiyatroda ve hayattaki ortağı Carlos Ricardo Martinez ile birlikte yönettiği bir Lower East Side vitrin tiyatrosu olan kendi Good Medicine and Company de yer alıyor. Oyunları bazen büyüdüğü Allentown’da da sahnelendi.
Yazdığı eserleri sınıflandırmak imkansızdı ve geleneksel olay örgüsü tanımına uygun değildi. “FOB”da (1972), Bay Weiss sahnede geçirdiği zamanın çoğunu soğuk suyla dolu bir küvete dalarak geçirdi. Bay Weiss’in AIDS krizine tepkisi olan “Kısayol Tuşları” (1992), bir seri katil hakkında bir gece yarısı dizisiydi.
Bazı performansları dört saat, beş saat, hatta sekiz saat sürdü. En iyi bilinen ve en iddialı çalışmasının onlarca yıl sürdüğü söylenebilir. Adı “… Ve Kira Böyle Ödeniyor.” Bölüm I ilk olarak 1966’da sahnelendi. Bölüm IV 1984’te çıktı.
Bay Weiss, “… Ve Kira Bu Nasıl Ödenir, Bölüm III” de dahil olmak üzere bazı eserlerinde tüm karakterleri canlandırdı – ve çok şey olabilir. Diğerlerinde, diğer aktörler için roller yaptı ve onlardan olağanüstü taleplerde bulunabilirdi. Örneğin, “… Ve Kira Ödenmesi Bu Şekilde, Kısım IV”, koşu ilerledikçe daha fazla eklenen düzinelerce sahneden oluşuyordu ve herhangi bir sırayla sunulabilirlerdi.
Onlarca yıldır onunla birlikte çalışan aktör ve müzisyen Nicky Paraiso, “Jeff, gösteriden bir saat önce belirli bir akşam için siparişi gönderir” dedi.
Aktris Kate Valk, “Conrad Gehrhardt’ın İtirafları” altyazılı “Bölüm IV”ün baş karakterini Bay Weiss’in oynadığı zorlu maceranın bir parçasıydı.
Bayan Valk e-postayla “Conrad bir manyak mıydı?” dedi. Ya da manyağı oynayan bir aktör? Jeff’in işinde yürüdüğü nokta buydu. Her zaman biraz tehlikeli hissettirdi.”
“Onunla sahnede performans sergilemek,” diye ekledi, “tam orada, onun görkemli çılgınlığının içinde, erkeksi ve canlı olmaktı.”
Bay Weiss’in en çok bilinen ve en iddialı çalışması olan “…Ve Kira Böyle Alınır” için 1966 tarihli bir afiş. Kredi… La Mama Arşivleri
Bay Weiss, 1966’da Aşağı Doğu Yakası’ndaki La MaMa’da “…Ve Kira Ödenmesi Bu Şekilde”de sahne alıyor. Kredi… La MaMa Arşivleri
Olup bitenler, geleneksel bir oyun bekleyen herkes için zorlu bir kızak olabilir. 1982’de, Allentown’daki Muhlenberg Koleji’nin tiyatro bölümünün başkanı olan Charles Richter, okula “Son Nefesler” adlı bir Weiss oyunu getirdiğinde, bu oyunun Allentown gazetesi The Morning Call’a çekiciliğini anlatırken açık sözlüydü.
“Avangart oyunu düşünmezdim” dedi. “Bence kategorizasyona meydan okuyor. Kısmen vodvil, kısmen entelektüel, kısmen bariz sansasyon. Seyircinin büyük bir bölümünün bunu anlamayacağını düşünüyorum.”
Yine de yeterince insan, Bay Weiss’in deneysel tiyatro dünyasının ötesine uzanan bir takipçi kitlesi edinmesini sağladı. “Kiralık” eserinin IV. Kısmı, 1984 yazında SoHo’da Wooster Group üyeleriyle yapılan bir prodüksiyon sırasında The New York Times’da Mel Gussow’dan olumlu bir uyarı aldı.
Bay Gussow, “Oyun, klimasız Gösteri Garajında dördüncü saatine girerken,” diye yazdı, “biri uzun zaman önce rahatsızlığı Weiss’ın bir yaşam biçimi olarak kabul etmişti. Akşamın aşırılıkları olmasına rağmen, aynı zamanda teatral hayal gücünün içgüdüsel bir yatırımı da vardı.”
Bay Weiss’in dikkatini çeken biri, bir hayran ve arkadaş olan ve 1986’da Joseph Papp’ın Halk Tiyatrosu için Hamlet’i oynamaya hazırlanan aktör Kevin Kline’dı.
Bay Kline e-postayla, “Oyunculuk sürecinde Oyuncu Kral’ı hangi aktörün oynayabileceğini düşünmeye çalışıyordum,” dedi, “Hamlet’e hem ilham verebilecek hem de şaşırtabilecek biri, kendisi kadar insancıl olduğu kadar arsızca histrionik biri. Bana göre Jeff adamdı.”
Bay Weiss’in tiyatrosuna seçmelere katılmayı düşünüp düşünmeyeceğini soran bir not bıraktı, ancak bu ihtimal pek olası görünmüyordu; Birkaç yıl önce, Bay Weiss bir Halk gösterisinde yer aldı, ancak geleneksel tiyatronun taleplerini karşılayamadığından geri çekildi.
Bay Kline, “Sürpriz bir şekilde, olumlu yanıt verdi” dedi. “İçeri girdi ve yönetmen Liviu Ciulei için seçmelere katıldı, o kadar nakavt oldu ki ondan sadece Oyuncu Kral’ı değil, aynı zamanda Hamlet’in babasının ve Osric’in hayaletini de oynamasını istedi. Ona doyamadı.”
Bay Weiss, onu seçmenin bir risk olduğunu kabul etti.
1986’da The Times’a şunları söyledi: “Prova için gelip gelmeyeceğime ve ne kadar dayanacağıma dair tiyatroda bahse girdiler. Olası bir başarı karşısında kaçmakla ün yaptım.”
Başarılı o yaptı.
Bay Gussow, incelemesinde “Bay Kline’ın yanında en ilgi çekici oyunculuk, kendine özgü bir aktör ve deneysel tiyatroda oyun yazarı olan Jeff Weiss’ten geliyor” diye yazdı. Bay Weiss, diye yazmıştı, “klasikler için şimdiye kadar saklı kalmış bir yeteneği ortaya çıkarıyor.”
Bu performans, Bay Weiss için daha geleneksel oyunculuk işleri başlattı. Bunlar arasında 1988’de Glenda Jackson ve Christopher Plummer ile birlikte “Macbeth”te Broadway görünümleri, o yıl “Kasabamız”ın yeniden canlanması, 1996’da “Şimdiki Kahkaha”, 2001’de “Aşkın İcadı” ve 2003’te “Henry IV” yer aldı. Bay Kline’ın da dahil olduğu bir oyuncu kadrosuyla.
Bay Weiss, 2003 yılında New York Tiyatro Atölyesi’nde Peter Gaitens’in Michael Cunningham’ın romanından uyarlaması olan “Flesh and Blood”daki drag queen de dahil olmak üzere yüksek profilli Off Broadway yapımlarında çalıştı. “Mr. Weiss müthiş,” diye yazdı Ben Brantley, The Times’a, “beklenen, kalabalığı memnun eden notaları titreştirirken daha koyu, daha karmaşık bir bas hattı sağlıyor.”
Bay Weiss kendini başka yerlerde aranırken buldu. “Law & Order” adlı televizyon dizisinin birçok bölümünde yargıç olarak yer aldı. 1990’da Princeton, NJ’deki McCarter Tiyatrosu’nda büyük beğeni toplayan “A Christmas Carol”ın sezonluk yapımında Ebenezer Scrooge rolünü üstlendi. Francis X. Kuhn bu prodüksiyonu yönetti.
Bay Kuhn, e-posta ile “Profesyonel bir aktör olan Jeff, bana şehir merkezindeki tiyatro ‘haydut’ olarak tanımlandı” dedi. “Ama cömert ve canlandırıcı bir işbirlikçi olduğunu kanıtladı.”
Bay Kuhn, “Scrooge’un ruhsal yolculuğunu keşfetmeye ve paylaşmaya derinden ve kesinlikle bağlıydı” diye ekledi. “Önemsediği ve seyirciyi bu konuda çılgına çevirdiği şey buydu.”
Bay Weiss ve Cherry Jones, 2003 yılında bir Off Broadway prodüksiyonunda “Flesh and Blood”da. Kredi… Sara Krulwich/The New York Times
Jeffrey George Weiss, 30 Nisan 1940’ta Reading, PA’da doğdu ve Allentown’da büyüdü. Babası Benjamin bir çimento şirketinde yöneticiydi ve annesi Helen (Eagle) Weiss bir ev hanımıydı.
Bay Weiss ilk oyunlarını ergenlik çağından önce yazdı. Ancak örgün eğitim ona göre değildi.
1986’da The Times’a “Okuldan oldukça düzenli bir şekilde atıldım, çünkü bir kesik ve bir tür nevrotiktim” dedi, “bu yüzden 16 yaşındayken ayrıldım.”
Kısa süre sonra New York’taydı ve Bay Martinez ile tanışmıştı. Good Medicine ve Company tiyatrolarında 10 koltuk vardı ve ilk yıllarda elektrik yoktu.
Bay Weiss’in uzun süredir birlikte çalıştığı Bay Paraiso, “İnsanlar bir Jeff Weiss gösterisine el feneri getirmeyi öğreneceklerdi” dedi.
Bilet geliri hızlı bir şekilde kullanıldı – akşam yemeğini satın almak, oyunculara sunulmak için.
Bay Weiss, 1988’de The Pittsburgh Press’e “Ben sahnedeyken,” dedi, “Carlos yukarıda yemek yapıyordu, bu yüzden gösteri bittiğinde yemek hazır olacaktı.”
Bay Weiss, 1997’de Allentown’a geri döndü, ancak New York yapımlarında görünmeye devam etti. Erkek kardeşi, Bay Weiss’in yaşlanan annelerinin yanında olmak istediğini söyledi. Bay Martinez ona katıldı ve Bay Martinez Parkinson hastalığına yakalandığında Bay Weiss onunla ilgilendi, dedi Bay Paraiso.
Bay Martinez 2017’de öldü. Bay Weiss’ın kardeşi, hayatta kalan tek kişi.
Bay Kline, sahne dışında da canlı bir kişiliği hatırladı.
Jeff gülmeyi severdi, dedi. “Onunla birlikte olmak, tıpkı oyunlarını izlemek gibi sizi sersemletebilir. Onun gibisi yoktu.”